تاثیر سطح روزنه تاج پوشش بر نرخ فتوسنتز خالص و ویژگی‌های برگ نهال‌های راش در دو توده شاهد و مدیریت شده

Abstract

گونه «راش شرقی» از جمله گونه‌های با ارزش جنگل‌های شمال کشور است. آغاز و استقرار زادآوری این گونه درون روزنه¬های تاجی که در اثر مرگ درختان اشکوب بالا ایجاد می¬شوند صورت می¬گیرد که اندازه این روزنه¬ها در میزان زنده¬مانی و رشد نهال‌ها تأثیر معنی¬داری دارد. این پژوهش به‌منظور شناسایی سطوح مختلف روزنه در توده طبیعی و شاهد راش در جنگل شصت¬کلاته و تاثیر این سطوح بر روی عوامل محیطی موثر در نرخ فتوسنتز خالص و ویژگی‌های رویشی برگ نهال‌ها انجام گرفت. همچنین مراحل کار به‌منظور ارزیابی دخالت‌های انجام شده توسط انسان در یک قطعه مدیریت شده با روش تک‌گزینی به‌طور مشابه تکرار گردید. شناسایی سطوح مختلف روزنه بیانگر وجود 7 طبقه بستگی تاج پوشش و معادل آن 7 طبقه سطح روزنه بین 9 تا 53 مترمربع در توده‌ها بود. سپس در این روزنه‌ها ویژگی‌های رویشی برگ و نرخ فتوسنتز خالص نهال‌ها و عوامل محیطی موثر بر آن توسط دستگاه LCA-3 اندازه‌گیری و با استفاده از آنالیز واریانس و مقایسه چندگانه دانکن مقایسه شدند. همچنین با اندازه¬گیری متوسط بستگی تاج پوشش در قطعه¬های مورد مطالعه، میزان سطح روزنه¬ها در هکتار قطعه شاهد و مدیریت شده به‌ترتیب معادل 1388 و 1957 مترمربع در هکتار به‌دست آمد. به‌طور کلی نتایج این پژوهش نشان داد که متوسط سطح روزنه¬ها در هکتار به همراه میزان سطح روزنه موجود در بالای هر لکه زادآوری طبیعی توده¬های راش بر میزان فتوسنتز نهال‌ها تاثیر دارند. به¬طوری¬که نهال‌ها در توده¬های با متوسط سطح روزنه در هکتار کمتر و سطح روزنه بزرگ‌تر در بالای سرشان دارای نرخ فتوسنتز خالص در واحد سطح برگ و همچنین نرخ کل فتوسنتز خالص بیشتری هستند. همچنین نتایج بیانگر این مطلب است که در قطعه شاهد بین سطح برگ با سطح روزنه ارتباط معنی‌داری وجود نداشته ولی در قطعه مدیریت شده، بین این دو متغیر همبستگی منفی معنی¬داری وجود دارد.