تاثیر باکتری‌های استافیلوکوکوس جداسازی شده از گیاه سالیکورنیا بر روی رشد گندم

Abstract

سابقه و هدف: شوری یکی از گسترده‌ترین فرآیندهای تخریب خاک بوده که باعث محدود شدن افزایش تولید محصولات غذایی در جهت تقاضای بیشتر می‌باشد. تلقیح گیاهان با باکتری‌های محرک رشد گیاه متحمل به نمک با توان تولید ACC-دآمیناز و ایندول استیک اسید، اغلب اثرات منفی ناشی از غلظت بالای نمک را کاهش داده و موجب بهبود شاخص‌های رشد گیاه می‌شوند. از اینرو هدف از این پژوهش تعیین تأثیر باکتری‌های ریزوسفری و اندوفیتی متحمل به نمک جدا شده از خاک ریزوسفری و ریشه‌های گیاه سالیکورنیا بر شاخص‌های رشد گیاه گندم در غلظت های مختلف شوری بود.<br /> مواد و روش‌ها: این آزمایش در شرایط گلخانه‌ای در قالب طرح کاملا تصادفی به صورت فاکتوریل شامل: چهار سطح شوری: صفر، 44، 77 و 110 میلی‌مولار کلرید سدیم و چهار سطح باکتری: تیمارهای بدون باکتری (شاهد)، باکتری ریزوسفری، اندوفیتی و تیمار ترکیبی (ریزوسفری و اندوفیتی) در 3 تکرار طراحی و اجرا شد. پس از برداشت گیاه گندم، ویژگی‌های موفولوژیکی و فیزیولوژیکی آنها اندازه‌گیری شدند. تجزیه تحلیل داده‌ها با نرم افزار SAS صورت گرفت.<br /> یافته‌ها: نتایج نشان داد که عملکرد گیاه به طور معنی‌داری تحت تاثیر شوری قرار گرفت. افزایش غلظت کلرید سدیم از صفر به 44 میلی‌مولار بر همه‌ی شاخص‌های رشد تاثیر منفی نداشت و حتی در برخی موارد موجب بهبود آنها شد. اما با افزایش آن از 44 به 77 و 110 میلی‌‌مولار، شوری تأثیر منفی بر همه شاخص‌های رشد داشت و بیشترین تأثیر منفی در غلظت 110 میلی‌مولار بدست آمد. . در شرایط عدم تنش شوری حضور باکتری‌ها موجب افزایش عملکرد گیاه شد. در شرایط تنش شوری تلقیح جدایه‌های باکتری تاثیر معنی‌داری بر رشد گیاه داشت و موجب افزایش وزن خشک اندام هوایی (68/26–49/9 درصد)، طول ریشه (47/27–94/3 درصد) ، وزن خشک ریشه (36/47–10درصد) ، نسبت وزن خشک ریشه به وزن خشک اندام هوایی (69/20–41/19 درصد) و کاهش درصد نسبی آب برگ (71/11–2/1درصد)، سوپر اکسید دیسموتاز (8/15–63/7 درصد) و پرولین (33/33 – 5/12درصد) نسبت به شاهد شدند.<br /> نتیجه‌گیری: به طور کلی تلقیح باکتری‌ها، در 7 مورد از 13 شاخص رشد مورد بررسی موجب بهبود آنها شد. دلیل عدم تاثیر در 6 مورد دیگر می‌تواند به نمک دوست بودن باکتری و نسبتا مقاوم بودن رقم مورد استفاده گندم نسبت داده شود. با توجه به نتایج بدست آمده در این آزمایش جهت استفاده از باکتری‌های محرک رشد گیاه متحمل به نمک جداسازی شده از گیاه سالیکورنیا به عنوان کود زیستی جهت بهبود شاخص‌های رشد، کاهش اثرات تنش شوری و افزایش عملکرد گیاه گندم نیاز به مطالعات بیشتری (استفاده از سطوح شوری بالا و رقم‌های گندم متفاوت) در سطح گلخانه‌ای می‌باشد.