پیش بینی اثر تغییر اقلیم بر خطر فرسایش خاک در حوزه آبخیز ناورود

Abstract

سابقه و هدف: تغییر اقلیم می‌تواند با تغییر الگوی بارش فرسایش خاک را به عنوان مهم‌ترین عامل تخریب اراضی جهان، تحت-تاثیر قرار دهد. بنابراین ارزیابی خطر فرسایش خاک و ارزیابی اثر تغییرات اقلیمی بر آن امری ضروری به نظر می‌رسد. هدف از این تحقیق که در حوزه آبخیز ناورود در استان گیلان انجام شد، بررسی اثر تغییر اقلیم در آینده بر خطر فرسایش و تلفات خاک می‌باشد.<br /> مواد و روش‌ها: در تحقیق حاضر، روند تغییر اقلیم در استان گیلان با استفاده از برخی متغیرهای موثر اقلیمی با استفاده از نرم‌افزار XLSTAT بر مبنای آمار دو ایستگاه رشت و بندرانزلی بررسی شد. سپس خطر فرسایش خاک با تلفیق نسخه تجدیدنظر شده معادله جهانی هدررفت خاک، سامانه اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور در حال حاضر و دو دوره 20 ساله آینده، در حوزه آبخیز ناورود مورد ارزیابی قرار گرفت. لایه‌های اطلاعاتی مربوط به عامل‌های K، LS، C و P معادله جهانی تجدیدنظر شده هدررفت خاک از پژوهش قبلی اخذ شد. مدل گردش عمومی جو و سه سناریوی A1B، A2 و B1 به منظور بررسی تغییر اقلیم استفاده شد. بر مبنای خروجی این مدل و با استفاده از آمار روزانه بارش در دوره پایه 2007-2002 و مدل LARS-WG، بارش روزانه دو دوره 20 ساله 2065-2046 و 2099-2080 برای سه ایستگاه خرجگیل، خلیان و ناو که در درون حوزه واقع شده‌اند، شبیه‌سازی شد. <br /> یافته‌ها: نتایج نشان داد که بارندگی در آینده در دو ایستگاه خلیان و ناو، کاهش و در ایستگاه خرجگیل، افزایش می‌یابد. با این وجود، به دلیل افزایش شدت بارندگی‌ها، در تمامی حالت‌ها میزان عامل فرسایندگی باران در آینده بیش‌تر از دوره پایه می‌باشد. بر اساس نتایج به‌دشت آمده، خطر فرسایش در دوره پایه بین صفر تا بیش از 77 تن در هکتار در سال، برای دوره 2065-2046، بین صفر تا بیش از 115 تن در هکتار در سال و در دوره 2099-2080 بین صفر تا بیش از 98 تن در هکتار در سال متغیر است.<br /> نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد طی دوره‌های آینده، میزان فرسایندگی به علت افزایش شدت بارندگی افزایش می‌یابد. بیش‌تر سطح حوزه دارای خطر فرسایش کم، و نواحی جنوب غرب حوزه و بخش‌های میانی شمال آن عمدتا دارای خطر فرسایش زیاد هستند. هم‌‌چنین بررسی نتایج نشان می‌دهد با وجود این‌که فرسایندگی باران در تعدادی از ایستگاه‌ها بیش‌ترین میزان است، اما مقدار فرسایش آن‌ها زیاد نیست، که می‌تواند به علت تاثیر پوشش گیاهی باشد. افزایش تراکم پوشش گیاهی به‌ویژه اگر از نوع پوشش متراکم جنگلی باشد،<br /> می‌تواند تاثیر فرسایندگی باران را کاهش داده و در نتیجه خطر فرسایش کم شود.