پهنه بندی استعداد اراضی نسبت به وقوع زمین لغزش با روش های دمپستر-شیفر و نسبت فراوانی در حوضه ‏سرخون کارون

Abstract

سابقه و هدف<br /> زمین لغزش ها یکی از مخاطرات مهم زمین شناسی در سراسر جهان می باشند. توسعه شهرهای و سازه های دست انسان بر روی مناطق به ‏طور بالقوه خطرناک همه ساله موجب خسارات گسترده به زیرساخت ها و گاهی اوقات موجب خسارات جانی می شود. شناسایی عوامل ‏موثر بر زمین لغزش های موجود در یک حوضه و پهنه بندی خطر آن یکی از ابزارهای اساسی جهت دستیابی به راهکارهای کنترل این ‏پدیده و انتخاب مناسب ترین و کاربردی ترین گزینه موثر می باشد. از این رو، این پژوهش با هدف شناسایی عوامل موثر در ایجاد پدیده ‏زمین لغزش و مشخص کردن مناطق دارای پتانسیل جهت پهنه بندی زمین لغزش در حوضه سرخون کارون با استفاده از روش های ‏دمپستر-شفر و نسبت فراوانی انجام گرفته است.‏<br /> مواد و روش ها<br /> بدین منظور پس از تهیه نقشه پراکنش زمین لغزش با استفاده از پیمایشات میدانی و تفسیر عکس های هوایی، لایه‌های اطلاعاتی فاصله از ‏آبراهه، فاصله از گسل، طبقات ارتفاعی، شیب، جهت شیب، شاخص رطوبت‎(TWI)‎‏ ،فاصله از جاده، کاربری اراضی، لیتولوژی و شاخص ‏توان حمل جریان ‏‎(SPI)‎‏ به عنوان عوامل موثر در وقوع زمین لغزش در منطقه مورد مطالعه انتخاب گردیدند و پس از اعمال روش های ‏دمپستر-شفر و نسبت فراوانی نقشه‌های نهایی پهنه بندی تهیه گردید. برای محاسبه وزن عوامل موثر از روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی ‏کارشناسی در نرم افزار ‏expert choice‏ استفاده گردید. به منظور صحت سنجی روش های مورد استفاده از منحنی ‏ROC‏ استفاده ‏گردیده است.‏<br /> یافته ها<br /> اصلی ترین عوامل در بروز زمین لغزش های این منطقه بر اساس مشاهدات میدانی و نظرات کارشناسی شامل لیتولوژی، فاصله از جاده و ‏شیب به ترتیب با کسب امتیازات (۱۸۱/۰، ۱۶۳/۰، ۱۴۵/۰) می باشند و در مقابل عوامل بارندگی، شیب و شاخص خیسی ‏‎(TWI)‎‏ به ترتیب ‏با کسب امتیازات (۰۱۸/۰، ۰۳۶/۰، ۰۵۴/۰) کمترین تاثیر را در وقوع زمین لغزش داشته اند. طبق نتایج مدل نسبت فراوانی مقدار ‏‎ ‎AUCبالاتری (۹۲۷/۰) را نسبت به مدل دمپستر-شیفر (۸۵۸/۰) کسب نمود که این موضوع بیانگر همبستگی بالا بین نقشه خطر تهیه ‌شده و ‏نقشه پراکنش زمین‌لغزش و ارزیابی بهتر مدل نسبت فراوانی نسبت به مدل دمپستر-شیفر می‌باشد.‏<br /> نتیجه گیری<br /> نتایج حاصل از صحت سنجی نشان داد که مدل نسبت فراوانی دارای کارایی و دقت بالاتری نسبت به مدل دمپستر-شفر جهت تهیه نقشه ‏پهنه بندی می باشد. بر اساس نتایج حاصل از مدل نسبت فراوانی ۲۱۱۲۸۲۰۰متر مربع (۰۵/۷ درصد) از منطقه در کلاس خطر خیلی کم، ‏‏۶۷۱۴۴۵۰۰متر مربع (۴۵/۲۰ درصد) از منطقه در کلاس خطر کم، ۹۰۱۱۳۴۰۰ متر مربع (۴۵/۲۷ درصد) از منطقه در کلاس خطر متوسط، ‏‏۹۱۷۳۳۴۰۰ متر مربع (۹۴/۲۷ درصد) از منطقه در کلاس زیاد و در نهایت ‏‎56160000‎‏ متر مربع (۱۱/۱۷ درصد) از منطقه در کلاس خیلی ‏زیاد قرار گرفته است.‏