کاربرد آنالیزهای چند متغیره و اندیس‌های اشباع در ارزیابی کیفی آبهای زیرزمینی دشت مرند

Abstract

دشت مرند یکی از دشت‌های حاصلخیز استان آذربایجان شرقی است که بیش از 80 درصد آب مورد نیاز آن از آب زیرزمینی تأمین می شود. حفظ و حراست از کیفیت این منبع آبی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در این تحقیق از روشهای آنالیزهای چند متغیره، اندیس‌های اشباع در ارزیابی پارامترهای کیفی استفاده شده است. بدین منظور تعداد 48 نمونه از منابع آب زیرزمینی دشت جمع آوری و برای یونهای اصلی و بعضی گونه ها و یونهای فرعی (NO3-، F- و SiO2) آنالیز شیمیایی قرار گرفت. تحلیل خوشه‌ای، منابع آب را در سه گروه مجزا قرار می‌دهد در گروه اول تیپ آب بصورت بی‌کربنات سدیک و در گروه های دوم و سوم کلروه سدیک است. نتایج تحلیل عاملی، نشان می‌دهد که 75 درصد از تغییرات کیفی آب توسط سه عامل شامل تأثیر سازندهای تبخیری و نمکی، انحلال کانی‌ها و افزایش تبخیر سطحی کنترل می‌شود. به منظور شناسایی فرآیندهای ژئوشیمیایی حاکم بر سفره آبدار، اندیسهای اشباع کلسیت، دولومیت و ژیپس نمونه‌ها مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که ترکیب شیمیایی آب زیرزمینی به شدت تحت تاثیر تغذیه از رودخانه، رسوبات تشکیل دهنده سفره آبدار و تبخیر از سطح آب زیرزمینی می‌باشد.