ارزیابی خطر بیابان‌زایی (سیستم شاخص‌های بیابان‌زایی مدیترانه‌ای اروپا، DIS4ME) منطقه مورد مطالعه: اترک سفلی در استان گلستان

Abstract

ببیابان‌زایی پدیده ای است که از عوامل متعددی اعم از طبیعی، اجتماعی و اقتصادی تاثیر می‌گیرد و متقابلا بر این موارد تاثیر می‌گذارد. اولین گام در اجرای فعالیت بیابان‌زدایی در ممانعت از گسترش بیابان باید متکی بر شناخت پدیده هایی باشد که هم بطور مجزا و هم در کنش با یکدیگر، در یک ناحیه، تغییراتی را به وجود می آورند و منجر به بیابان زایی می-گردند. در این تحقیق با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی، هشت معیار اقلیم، خاک، پوشش گیاهی، رواناب، مدیریت اراضی، کاربری اراضی، اجتماعی و ترکیبی (ESI ) در حوزه اترک سفلی در استان گلستان بر اساس سیستم شاخص‌های بیابان زایی (DIS4ME ) شناسایی و ارزیابی گردیدند. با استفاده از روش فوق هر یک از معیارها و شاخص‌های مربوطه مورد بررسی و برای هر معیار در محیط GIS لایه اطلاعاتی تهیه شد. در نهایت با تلفیق لایه های اطلاعاتی، هشت معیار در منطقه بر اساس مدل مورد مطالعه بررسی و نقشه بیابان زایی منطقه بدست آمد. نتایج حاصل از این ارزیابی نشان می-دهد که 5/5 درصد منطقه از نظر درجه بیابان زایی در کلاس بحرانی(الف)، 25درصدآن در کلاس بحرانی(ب) و 69درصد در کلاس بحرانی(ج) قرار دارد. معیار خاک با متوسط عددی 67/1، پوشش گیاهی با متوسط عددی 62/1 و اقلیم با متوسط عددی 58/1 بیشترین تأثیر را در بیابان‌زایی منطقه دارند.