تأثیر کاربریهای جنگل، نهال‌کاری و جنگل تخریب‌شده بر میزان نفوذ، رواناب و رسوب حوضه‌ی شصت‌کلاته استان گلستان

Abstract

در حال حاضر ارزیابی فرسایش خاک و تولید رسوب به عنوان یکی از بحث‌های مهم در مدیریت حوضه‌های آبخیز مطرح و یکی از نگرانی‌های مهم اغلب کشورهای در حال توسعه محسوب می‌شود، دست‌یابی به آمار دقیق در مورد میزان فرسایش خاک و رسوب در حوضه‌های آبخیز به منظور اجرای برنامه‌های حفاظت خاک و تعیین روش‌های مبارزه با فرسایش و کاهش تولید رسوب ضروری است. در استان گلستان نیز روند تخریب منابع و فرسایش خاک از معضلات مهم به شمار می‌رود. پژوهش حاضر به منظور بررسی تولید رسوب و روان‌آب در کرت‌های آزمایشی در سه کاربری جنگل، نهالکاری و جنگل دست‌خورده با استفاده از بارش طبیعی در حوضه شصت‌کلاته در استان گلستان انجام شد. جهت اندازه‌گیری فرسایش تعداد 9 کرت به ابعاد 2 در 2 متر در سه کاربری نصب گردید. نتایج نشان داد در بارش‌هایی با مقادیر 1/7 تا 14/4 میلی‌متر، میزان رسوب در منطقه‌ی جنگلی از 0/007تا 19/95گرم متغیر بود، میزان رسوب در منطقه‌ی نهالکاری از 0/13 تا 11/87 گرم و در منطقه‌ی جنگل دست‌خورده از 0/26 تا 43/94 گرم اندازه‌گیری شد. میزان روان‌آب در منطقه‌ی جنگلی از 0/23 تا 25 لیتر، در منطقه‌ی نهالکاری از 0/1 تا 16/1 لیتر بدست آمد و در منطقه‌ی جنگل دست‌‌‌خورده از 0/27 تا 25 لیتر بود. نتایج نشان داد تخریب جنگل‌ها میزان فرسایش و روان‌آب را به‌ترتیب 63/4 و 32 درصد افزایش داده و نهالکاری این میزان را 46/6 و 50/7 درصد کاهش داد.