ارزیابی خطر فرسایش خاک با استفاده از یک مدل فازی در آبخیز قرناوه گلستان

Abstract

آگاهی از میزان خطر فرسایش خاک در آبخیزها، امکان شناسایی نواحی بحرانی و اولویت¬بندی برنامه¬های مدیریتی و حفاظتی را فراهم می¬سازد. هدف از تحقیق حاضر، تهیه و اعتبارسنجی یک مدل فازی برای ارزیابی خطر فرسایش خاک در آبخیز قرناوه گلستان است. تهیه نقشه خطر فرسایش خاک در سه مرحله انجام گرفت: در مرحله اول، نقشه شاخص حفاظت خاک (SPI) با استفاده از دو لایه کاربری اراضی- پوشش اراضی (LU-LC) و شاخص اختلاف نرمال ¬شده پوشش گیاهی (NDVI) تهیه شد. در مرحله دوم نقشه شاخص پتانسیل فرسایش خاک(PERI) بر اساس سه لایه رستری درجه-طول شیب(LS)، فاکتور فرسایندگی باران (R) و فاکتور فرسایش¬پذیری خاک(K) تهیه شد. در مرحله نهایی، نقشه¬های SPI و PERI باهم ترکیب شده و نقشه خطر فرسایش خاک (AERI) بدست آمد. معادله اصلاح شده جهانی فرسایش خاک (RUSLE) به¬ منظور اعتبار¬سنجی نقشه فازی خطر مورد استفاده قرار گرفت. مقدار ضریب کاپا برای کلاس خطر خیلی بالا نشان داد که نقشه AERI در مقایسه با نقشه خطر مبتنی بر مدل RUSLE (نقشه مرجع) در شناسایی نواحی بحرانی از کارایی نسبتا خوبی برخوردار می¬باشد. کاربرد این مدل فازی برای نقشه خطر فرسایش خاک، برای مدیران و تصمیم¬گیران به عنوان یک روش ساده و آسان در اولویت¬بندی زیرحوزه¬های بحرانی و انتخاب اقدامات آبخیزداری مناسب توصیه می¬شود.