بررسی جامعه‌شناختی خشونت علیه زنان در داستان هجرت سلیمان « با تأکید بر هویت زنان»

Abstract

در داستان­های معاصر با وجود تحولات تازه، ردپای مردسالاری و زنان گرفتار خشونت، به وضوح دیده می­شود. از سوی دیگر شکل­گیری هویت زنان نیز متأثر از تصورات و انتظارات اجتماعی است که از طریق خانواده، منابع آموزشی، رسانه­ها و در مجموع سیاست­گذاری­های کلان اجتماعی و فرهنگی به افراد انتقال می­یابد. مقاله­ی حاضر به بررسی خشونت و هویت در داستان هجرت سلیمان نوشته محمود دولت­آبادی با بهره­گیری از تئوری­های نقد ادبی فمینیستی و نظریات آنتونی گیدنز و ریچارد جنکینز می­پردازد. تکنیک به کار رفته در این پژوهش تحلیل محتوا است. حاصل مطالعه نشان می­دهد که در این رمان خشونت نقش اساسی دارد و در قالب خشونت­های جسمی، روانی و اقتصادی ظاهر می­شود و زنان را مغلوب می­سازد. بیشترین خشونت به کار برده شده در این داستان مربوط به خشونت جسمی و بعد از آن خشونت روانی و سپس خشونت اقتصادی است. شخصیتی که در این داستان بیشترین خشونت بر او اعمال شده شخصیت معصومه همسر سلیمان می­باشد. از سوی دیگر هجرت سلیمان داستانی است که نه به تأمل و خوداندیشی زنان پرداخته و نه زنان در آن به فردیت دست یافته­اند. در نهایت می توان نتیجه گرفت که داستان هجرت سلیمان با ساختاری مردسالارانه بیانگر ستم­های جنسیتی، خشونت، سرکوب و حقارت زنان است و زنان داستان نیز فردیت و استقلال هویتی چندانی ندارند.