بررسی اثر نسبی فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات بر نابرابری جنسیّتی (مطالعه بین کشوری بازار کار)

Abstract

طی دو دهه اخیر، به قابلیت‌های فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا) در کاهش نابرابری جنسیّتی شدیداً تأکید شده است. به‌گونه‌ای که به شکل‌گیری این فرضیه منجر شده که (حتی) تفاوت‌های میان کشورها در سایر حوزه‌های مؤثر بر نابرابری جنسیّتی با استفاده مطلوب از این فناوری تا حدی جبران‌پذیر است، اما طیف جدیدی از بررسی‌ها با رد این فرضیه، ضمن تأیید نقش شایان توجه فاوا بر کاهش نابرابری جنسیّتی به اصلاح دیدگاه غالب در ارتباط با عوامل مؤثر بر شکاف جنسیّتی توجه کرده و بیش‌ترین اثر را کماکان برای عوامل ساختاری (اجتماعی، فرهنگی و... ) قائل شده‌اند؛ به‌گونه‌ای که حتی با بهره‌گیری از فاوا نیز جبران‌پذیر نیست. مطالعه حاضر با هدف توسعه و تکمیل این مطالعات با تأکید بر نابرابری جنسیّتی در بازار کار انجام شده است. بدین نحو که اثر نسبی فاوا در مقایسه با منتخبی از متغیرهای مؤثر دیگر بر مشارکت زنان در بازار کار، در قالب یک الگوی اقتصادسنجی پایه برای دو گروه از کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه (از جمله ایران)، برای دو دوره زمانی 9-1990 و 8-2000 و با استفاده از روش داده‌های تلفیقی آزمون شده است. نتایج حکایت از آن دارد که به‌رغم اثر معنادار فاوا بر کاهش نابرابری جنسیّتی در قالب افزایش سهم زنان در بازار کار، این اثر در هر دو گروه کشورها در مقایسه با اثر عوامل ساختاری در رتبه دوم قرار دارد. گویی فاوا به‌عنوان یک مکمل در کنار سایر عوامل کاهش نابرابری جنسیّتی را تسهیل کرده است.