بررسی میزان رشد هویت فردی مدرن در میان دختران نوجوان شهر تهران سال 1387 (نمونه مطالعه: مقاطع پیش دانشگاهی)

Abstract

در کشورهای پیشرفته تحولات فرهنگی به شکل مستمر و پیوسته ای رخ داده است، در واقع این جوامع به مرور از الگوها و باورهای سنتی که تشکیل دهنده هویت آنها نیز است، به سوی الگوهای مدرن گام برداشته اند. اما جوامع در حال گذار همزمان با فرهنگ موجود سنتی خود، جلوه هایی از فرهنگ و تمدن فراصنعتی را نیز فرا روی خویش می بینند. سرعت تحولات در این جوامع بسیاری از افراد به خصوص دختران نوجوان را، که به دنبال رسیدن به مهم ترین هدف خود همانا پاسخ به کیستی و چیستی آنها است، با شکل های جدیدی از الگوهای هویت مواجه می کند. آنها در می یابند که نقش ها و هویت های فرودست آنها ناشی از عوامل فرهنگی و نه عوامل طبیعی است. لذا تلاش دارند با استفاده از تعدد منابع هویت ساز به الگوهای جدید رشدی از هویت دست یابند. این نوشتار تلاش کرده با تقسیم بندی الگوی هویت رشد غیر سنتی به شش مولفه که دربردارنده شاخص های مدرن و سنتی است، به سنخی از الگوی هویت رو به رشد مدرن دختران که به صورت هویت رشد پایین، متوسط و بالا دسته بندی شده، نائل آید. پژوهش حاضر با در نظر گرفتن متغیرهای مستقلی چون پایگاه اقتصادی اجتماعی والدین، میزان تقسیم وظایف جنسیتی در خانه، میزان استفاده از رسانه، میزان ارتباط با همسالان، میزان تعاملات تفاهمی میان اعضای خانواده، میزان اعتقادات دینی و سطح نگرش برابرگرایانه نسبت به موقعیت زن در جامعه، میزان تاثیر هر یک از عوامل بر شکل گیری الگوهای هویت رو به رشد را بررسی کند. نوع پژوهش پیمایشی، روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه است. نتایج نشان می دهد که بیشتر دختران از الگوی هویت رو به رشد پایینی برخوردارند. از بین متغیرهای موثر در شکل گیری الگوهای هویت، سطح نگرش برابرگرایانه، میزان استفاده از رسانه و میزان تعاملات تفاهمی به ترتیب نقش بیشتری در تبیین و پیش بینی هویت رو به رشد مدرن دختران نوجوان داشته اند.