مطالعه اثر تنش شوری برخصوصیات فیزیولوژیکی و جوانه‌زنی در چهار گیاه دارویی کتان، آرتیشو، سرخارگل و گلرنگ

Abstract

بـه­منظـور بررسـی تاثیـر تنـش شـوری بـر جـوانـه­زنـی و رشـد گیـاهچـه چـهـار گیـاه دارویـی سـرخـارگـل (<em>Echinacea</em> <em>purpurea</em>)، گلـرنـگ (.(<em>Carthamus</em><em> tinctorius </em>L، کتـان (<em>Linum usitatissinum </em>L.) و آرتیشو(<em>Cynara</em> <em>Scolymus</em> L.) آزمایشی به­صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار در آزمایشگاه فیزیولوژی گیاهان زراعی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. عوامل تحقیق عبارتند از سطوح مختلف شوری (صفر، چهار، هشت و12 دسی­زیمنس بر متر) و گیاهان دارویی آرتیشو، سرخارگل، کتان و گلرنگ. از کلرید سدیم برای ایجاد تنش شوری استفاده گردید. جوانه­زنی در گیاهان آرتیشو، کتان و گلرنگ تحت تنش شوری با سرعت کمی کاهش­یافت در حالی­که در شوری 12دسی­زیمنس بر متر مقدار درصد جوانه­زنی در این سه گیاه بالا بود. سرعت جوانه­زنی در کلیه گیاهان تحت تنش شوری به­صورت خطی کاهش یافت از این رو سرعت جوانه­زنی در مقایسه با درصد جوانه­زنی در گیاهان مورد ارزیابی حساسیت بیش­تری را به تنش شوری نشان داد. نتایج نشان داد که در مرحله جوانه­زنی گیاه گلرنگ و کتان مقاوم به شوری، آرتیشو نیمه­مقاوم و سرخارگل حساس به شوری بود. نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده­ها نشان داد که اثر شوری در گیاهان مورد بررسی و اثر متقابل گیاهان دارویی × شوری بر صفات مورد بررسی در سطح احتمال یک درصد معنی­دار بود. نتایج مقایسه میانگین نشان داد که سرعت جوانه­زنی در گیاه آرتیشو بیش­ترین مقدار (17/21) و در گلرنگ کم­ترین مقـدار (36/13) بود، همچنـین طـول ریشه­چه و ساقه­چه در گیاه آرتیشو نسبت به سایر گیاهان بیش­تر بود. صفات مورد مطالعه شامل سرعت و درصد جوانه­زنی، طول ریشه­چه، طول ساقه­چه، نسبت طول ریشه­چه به ساقه­چه و وزن خشک گیاهچه با افزایش تنش شوری به طور معنی­داری در هر چهار گیاه کاهش یافت.