ارزیابی ارقام مختلف چغندر‌قند در شرایط اگرو اکولوژیکی منطقه میاندوآب با استفاده از روش‌های چند متغیره آماری در تنش خشکی

Abstract

<strong></strong> به­منظور ارزیابی16 رقم چغندر­قند در شرایط اگرو­اکولوژیکی منطقه میاندوآب با استفاده از روش­های چند­متغیره آماری در شرایط کم­آبی، آزمایشی در دو شرایط معمول و تنش خشکی بر اساس ظرفیت مزرعه، هر کدام در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی میاندوآب اجرا شد. نتایج تجزیه واریانس مرکب داده­ها نشان داد اثر محیط بر صفات عملکرد ریشه، درصد قند نا­خالص، میزان سدیم ریشه، درصد قند خالص، عملکرد قند نا­خالص، آلکالیته، درصد استحصال و قند ملاس از لحاظ آماری معنی­دار بود. در این مطالعه صفات عملکرد قند خالص تحت شرایط معمول رطوبتی و تنش خشکـی با صفات عملکـرد ریشـه، مقـدار پتاسیـم ریشـه، عملکـرد قنـد نا­خالص و درصد استحصال همبستگی مثبت و معنی­دار نشان داد. بر­اساس نتایج تجزیه کلاستر در شرایط معمول برش دندروگرام در فاصله 10، چهار کلاستر ایجاد شد ژنوتیپ­های کلاستر دو از عملکرد ریشه، عملکرد قند نا­خالص، درصد استحصال و عملکرد قند خالص بالا­تر از میانگین کل و کل کلاستر­ها و از میزان سدیم، پتاسیم، ازت مضره و قند ملاس کم­تر از میانگیـن کل برخوردار بود. در شرایط تنش خشکی برش کلاستر در فاصله 10، ژنوتیپ­ها را در چهار گروه دسته­بندی کرد که گروه سه از نظر صفات عملکرد ریشه، درصد قند نا­خالص، ازت مضره، درصد قند خالص، عملکرد قند نا­خالص، درصد استحصال و عملکرد قند خالص از مقادیر بیش­تر از میانگین و از نظر صفات مقدار سدیم، آلکالیته و مقدار قند ملاس کم­تر از میانگین برخوردار­بود. بر­اساس نتایج تجزیه به عامل­ها در شرایط معمول و تنش خشکی دو عامل شناسایی شدند که به­ترتیب 77/87 و 94/85 درصد از کل واریانس داده­ها را در دو شرایط تبیین نمود. بر­اساس نتایج تجزیه کلاستر ژنوتیپ­ها در شرایط معمول در چهار کلاستر در شرایط تنش خشکی در سه کلاستر قرار گرفتند.