اثر بیوچار بر میزان جذب سرب در گیاه پالایی خاک‌های آلوده توسط ذرت علوفه‌ای( Zea mays L.)

Abstract

بیوچار حاصل فرآیند گرماکافت ترکیبات آلی است و با داشتن خصوصیات ویژه این ماده می­تواند در جذب، آبشویی عناصر غذایی و همچنین فلزات سنگین تاثیر بگذارد. این تحقیق به­منظور بررسی اثر بیو­چار بر میزان جذب سرب توسط گیاه ذرت علوفه­ای<em>(Zea mays </em>L<em>.)</em> در شرایط گلخانه­ای در محل مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین در سال زراعی 1394 به­صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. تیمار­ها شامل عنصر سرب در غلظت­های صفر، 50، 100 و 200 میلی­گرم بر کیلو­گرم از منبع نمک سولفات سرب Pb SO₄(به­ترتیب P₀، P₁، P₂ و P₃) و مصرف بیوچار (تهیه شده از چوب بادام) با نسبت صفر، 20 و 40 درصد وزنی (به­ترتیب B₀، B₁ و B₂) بود. نتایج نشان داد اثرات ساده بیوچار و سرب بر صفات وزن تازه و خشک اندام هوایی، وزن تازه ریشه، غلظت سرب در ریشه و برگ در سطح احتمال پنج درصد معنی­دار گردید و تجزیه واریانس اثرات متقابل بیوچار و میزان سرب بر وزن خشک ریشه و غلظت سرب در برگ در سطح احتمال یک درصد و وزن خشک اندام هوایی، غلظت سرب در ریشه و ساقه در سطح احتمال پنج درصد معنی­دار شد. بیش­ترین میزان وزن خشک اندام هوایی از تیمار عدم مصرف بیوچار و 50 میلی­گرم سرب در کیلو­گرم با 43/1 گرم و کم­ترین وزن خشک اندام هوایی از تیمار 200 میلی­گرم سرب در کیلو­گرم و عدم مصرف بیوچار با 261/0 گرم و بیش­ترین میزان وزن خشک ریشه مربوط به تیمار عدم مصرف سرب و 20 درصد وزنی بیوچار با 35/0 گرم و کم­ترین وزن خشک ریشه مربوط به تیمار 150 میلی­گرم سرب بر کیلو­گرم و 20 درصد وزنی بیوچار با 01/0 گرم و بیش­ترین میزان غلظت سرب در ریشه مربوط به تیمار 100 میلی­گرم سرب بر کیلو­گرم و40 درصد وزنی بیوچار با 368/1میلی­گرم بر کیلو­گرم و کم­ترین غلظت سرب در ریشه مربوط به تیمار شاهد (عدم مصرف سرب) و 20 درصد وزنی بیوچار با 617/0 میـلی­گرم بر کیلو­گرم و بیـش­ترین میزان غلظت سرب در ساقه مربوط به تیمار 200 میلی­گرم سرب بر کیلو­گرم و عدم مصرف بیوچار با 239/1 میلی­ گرم بر کیلو­گرم و کم­ترین غلظت سرب در ساقه مربوط به تیمار عدم مصرف سرب و20 درصد وزنی بیوچار با میانگین 001/1گرم بر گرم و بیش­ترین میزان غلظت سرب در برگ از تیمار 40 درصد وزنی بیوچار با 941/1میلی­گرم بر کیلو­گرم و کم­ترین غلظت سرب در برگ مربوط به تیمار 100 میلی­گرم بر کیلو­گرم سرب و 40 درصد وزنی بیوچار با 166/0 میلی­گرم بر کیلو­گرم بود. نتایج نشان داد که آلودگی سرب، آثار منفی بر صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک گیاه ذرت دارد.