جایگاه زبان پارسی در افغانستان

Abstract

سیاست فرهنگی درباره زبان فارسی پس از سده نوزده در افغانستان تغییر کرده‌است‌؛ معمولا تلاش شده تا زبان فارسی از حوزه رسمی و ملی کنار زده شود و زبان‌های دیگر از جمله زبان پشتو در حوزه رسمی و ملی جای زبان فارسی‌را بگیرد؛ درحالی‌که زبان‌های دیگر در افغانستان، پیشینه و گستردگی زبان فارسی‌را از نظر اجتماعی، فرهنگی و کتابت ندارند. بنابراین در این مقاله کوشش شده تا خاستگاه و جایگاه زبان فارسی درگذشته و اکنون در افغانستان نشان داده‌شود و این دلایل نیز مشخص شود که چرا سیاست‌گذاری رسمی و فرهنگی حکومت‌های افغانستان معاصر در قبال زبان فارسی تغییر کرده‌است؛ اما با وصف این تغییر سیاست‌گذاری فرهنگی رسمی، زبان فارسی بنابه پیشینه فرهنگی و تاریخی و جایگاه اجتماعی تا هنوز از زبان‌های ملی و بیناقومی مردم افغانستان است که همه مردم افغانستان جدا از زبان‌ها و لهجه‌های محلی‌شان در عرصه عمومی و علمی به زبان فارسی سخن می‌گویند و می‌نویسند.<br /> در این مقاله از تحقیق کتابخانه‌ای استفاده شده‌است. کتاب‌های معتبر علمی درباره زبان فارسی که توسط دانشمندان ایرانی، افغانستانی و مستشرقان نوشته شده‌اند دیده شده؛ درضمن قوانین و مدارکی‌که بیان‌گر تغییر سیاست فرهنگی حکومت‌های افغانستان از پایان سده نوزد به بعد است، نیز بررسی شده‌است. بنابه اطلاعات و داده‌هایی به‌دست‌آمده از اسناد، پیشینه زبان فارسی از نظر تاریخی و فرهنگی، دیدگاه رسمی و سیاسی حکومت‌ها و وضعیت کنونی زبان فارسی در افغانستان بررسی شده‌است.