آینده پژوهی رویکردهای پلیس مبارزه با مواد مخدر (مورد مطالعه استان خراسان رضوی)

Abstract

تغییرات وسیع در علل و عوامل مصرف مواد مخدر و گروه‌های درگیر با این پدیده از یک سو و به تبع آن تحولات سیاست‌گذاری در این حوزه در دهه‌های گذشته چه در ایران و چه در نقاط مختلف دنیا بیانگر آن است که این حوزه در آینده نیز دستخوش تغییرات و تحولات فراوانی خواهد شد. به علاوه سیاست‌گذاری در حوزۀ مبارزه با مواد مخدر نیازمند برآوردهای مناسب از روندهای مرتبط با مسئله مواد مخدر است و این موضوع لزوم توجه به تحقیقات آینده پژوهی را در این حوزه آشکار می‌سازد. در این راستا پژوهش حاضر به دنبال آینده پژوهی رویکردهای پلیس مبارزه با مواد مخدر در استان خراسان رضوی بود. از میان روش های آینده پژوهی و بنابر ماهیت پژوهش از دو روش دلفی و سناریونگاری استفاده گردید. به منظور جمع آوری داده‌های تحقیق از پرسش نامه استفاده شد و ۱۳ نفر از مدیران و کارشناسان ارشد به عنوان مشارکت کنندگان در این پژوهش همکاری کردند. ابتدا با استفاده از روش دلفی ۷ عدم قطعیت کلیدی که در آینده پلیس مبارزه با مواد مخدر با آنها مواجه است شناسایی شدند. این ۷ عدم قطعیت عبارت بودند از: ۱- افزایش یا کاهش جمعیت جوان در آینده، ۲- رشد تولید مواد مخدر صنعتی در داخل کشور، ۳- افزایش نابرابری و رشد شکاف اقتصادی یا برقراری عدالت اقتصادی، ۴- افزایش یا کاهش رشد شهرنشینی و رشد کلان شهرها، ۵- گسترش زندگی مجازی مردم جامعه در مقابل رشد ناچیز یا کنار گذاشتن فضای مجازی، ۶- پایین آمدن نرخ ازدواج و رواج زندگی های مجردی و ازدواج سفید و ۷- کاهش قوانین سخت گیرانه در مقابله با مواد مخدر. از میان این ۷ عدم قطعیت ۲ عامل یعنی عوامل دوم و سوم به عنوان عوامل کلیدی شناسایی و بر اساس آنها ۴ سناریو در منطق سناریونگاری دودویی طراحی شدند. این چهار سناریو به عنوان سناریوهای پیش روی پلیس مبارزه با مواد مخدر در استان خراسان رضوی مطرح هستنند. سناریوی اول فاجعه مصرف نام گرفت. سناریوی دوم تنوع مصرف نامیده شد، سناریوی سوم مصارف خاص و نهایتاً سناریوی چهارم جامعه‌ی آرمانی نامیده شدند.