بررسی جایگاه پلیس در پیشگیری از قتل‌های عمدی استان خراسان رضوی

Abstract

یکی از مهم‌ترین پدیده‌های انحرافی در یک جامعه خشونت و خطرناکترین و شدیدترین نوع آن قتل عمد می‌باشد. این رفتار انحرافی دارای ساختار فیزیکی مشخص و در یک شرایط روحی- روانی خاص صورت می‌گیرد و ضمن تأثیرپذیری از این شرایط به عنوان یک پدیده اجتماعی از عوامل محیطی و خارجی نیز متأثر می‌گردد. در این پژوهش هدف اصلی، شناسایی و بررسی عوامل مؤثر قتل‌های عمدی در استان خراسان رضوی به منظور شناسایی جایگاه پلیس در پیشگیری از وقوع این قتل‌ها می‌باشد. جهت دستیابی به این عوامل، فرمی متشکل از سوالات و معیارهای مختلف در مورد متغیرهای وابسته و مستقل تهیه ‌شد و سپس با مراجعه به کل پرونده‌های قتل عمدی موجود در اجرای احکام کیفری مشهد و دادگاه کیفری استان، تعداد 100 عدد پرونده که قتل ارتکابی در آنها بین سال‌های 1386 الی 1390 اتفاق افتاده است، به صورت تصادفی، انتخاب، و بررسی و سپس فرم مذکور تکمیل گشت. در این پرسش‌نامه‌هایِ بدون نام‌خانوادگی، مشخصات فردی، اجتماعی، اقتصادی، انگیزه اصلی قتل، روش قتل، زمان و مکان وقوع قتل و سایر موارد درج شده است. سپس اطلاعات جمع‌آوری شده وارد کامپیوتر گردید و با استفاده از نرم افزار spss نتایج از طریق آزمون آماری chi-square مورد تجزیه و تحلیل و پردازش قرار گرفتند(p value=05/0 معنی‌دار در نظر گرفته شد). این مطالعه نشان داد، بیشترین انگیزه قتل، نزاع‌های منجر به قتل اعم از جمعی و فردی(039/0) و کمترین انگیزه اختلافات میان اعضای یک خانواده(02/0) می‌باشد. حدود (068/0) از قتل‌ها توسط سلاح سرد نوک تیز برنده یعنی ضربه نافذ چاقو اتفاق افتاده است. میان بعضی عوامل فردی مانند سن و برخی عوامل وضعی مانند آلت قتاله با بعضی از انواع قتل با توجه به انگیزه، رابطه معنادار وجود دارد. با توجه به اینکه، اکثر قتل‌ها در سنین جوانی و انگیزه بیشتر قتل‌ها نزاع می‌باشد، و روابط معنادار بعضی از عوامل با انگیزه‌های مختلف قتل عمد، باید مسئولین جامعه به ویژه نهاد پلیس به وظایف خود در قبال افراد مستعد عمل کرده و با رفع کمبودهای مادی و معنوی، ورود به موقع در مرحله پیش‌جنایی و سرعت در عمل، زمینه و عوامل ارتکاب بزه قتل را محو نمایند و گام بلندی در جهت کاهش این‌گونه قتل‌ها بردارند.