معناشناسی بصیرت در نهج‌ البلاغه

Abstract

بصیرت امری فراتر از رؤیت ظاهری است و آن عبارت است از ادراک حقایق و رؤیت اشیاء آن گونه که هستند. بصیرت در واقع، به ادراکات قلبی حاکی از حقیقت و قوّة تمییز حق از باطل اطلاق می­شود. این امر از طریق عبرت­آموزی از براهین و حجت­های آشکار الهی و نیز تدبّر و تفکّر در آن ها به وقوع می­پیوندد.<br />در این مقاله، مؤلّفه­های معنایی بصیرت با رویکرد هم­نشینی و جانشینی، در نهج­البلاغه بررسی شده است. بصیرت در این کتاب با واژه­هایی همچون اعتبار، تقوی، زهد، عشق، امانی و آرزوها، هم‌نشین شده و با واژه­های لبّ، توسّم، امام و پیشوا و قلب سلیم، رابطة جانشینی دارد. بر مبنای آموزه­های نهج­البلاغه، فرد صاحب بصیرت آخرت­گراست و تمام حرکات و سکنات خود را سنجیده و بر اساس علم، انجام می­دهد و با روشن شدن حق، تغییر موضع می­دهد و در جبهة حق قرار می­گیرد.