مأخذ اشارات در تفسیر غرائب القرآن

Abstract

<strong>تفسیر «غرائب القرآن و رغائب الفرقان» نظام الدین اعرج نیشابوری (م. پس از 728 ق) از برترین تفاسیر قرآن و چونان دائر</strong><strong>ة</strong><strong>‌المعارفی بزرگ و مرجعی مهم دانسته شده که ضمن تفسیر و تبیین معمولی آیات، در پرتو آگاهی‌های کلامی، ادبی، روایی، فقهی و عقلانی، مباحثی را نیز تحت عنوان «التّأویل»، به برداشت‌های عرفانی از آیات الهی اختصاص داده است. او با آن که در این تأویل‌ها، با مذاق عارفان هم‌مشرب بوده، امّا هوشمندی و احتیاط را نیز از دست نداده است. این مفسّر، بخش تأویل‌های عرفانی را عمدتاً، از تفسیر چاپ نشدة «بحر الحقائق و المعانی» اثر شیخ نجم</strong><strong>‌</strong><strong>الدّین رازی، عارف پرکار قرن هفتم هجری اخذ کرده است. در این مقاله، با استناد به نسخه‌ای خطّی از «بحر الحقائق و المعانی» که تاکنون شناخته نبوده و نظام الدّین نیشابوری به خط خود، یادداشت تملّکی بر آن نوشته، بخش‌هایی از این اقتباس، بررسی و تحلیل شده است. </strong> <br /><strong>در پایان به این نتیجه دست یافتیم که بخش تأویلات «غرائب القرآن» چونان حلقة واسطی بین تفسیر «بحر الحقائق» رازی و تفاسیر دیگری همچون «تفسیر القرآن الکریم» از صدر المتألّهین شیرازی عمل کرده است و از این‌رو، ملاصدرا نیز وامدار نجم‌الدّین رازی بوده است</strong><strong>. </strong> <br /><strong> </strong> <br /> <br /> <br />