بازخوانی و تبیین مفهوم مزاجِ روان بر پایۀ علوم نوین در روان‏شناسی شخصیت؛ به سوی تدوین راهبردی بومی در ارزیابی زیبایی و ترجیحات محیطی

Abstract

<strong><em><span style="text-decoration: underline;">هدف:</span></em></strong> نوشتار حاضر به دنبال تطبیق و تبیین مبانی مزاجی بر پایۀ نظریات نوین شخصیت‌شناسی، به منظور بازخوانی مفهوم مزاجِ روان بود. <strong><em><span style="text-decoration: underline;">روش:</span></em></strong> تحقیق حاضر به روش تطبیقی و استدلالی، مفهوم مزاجها را در حالت تطبیقی با علوم نوین در روان‏شناسی شخصیت، تبیین و بازخوانی کرده است. <strong><em><span style="text-decoration: underline;">یافته‌ها:</span></em></strong> در بازخوانی انجام‌شده، مزاجِ روان بر اساس قوای انگیزشی انسان در برابر محرّکهای محیطی از دو جنبۀ باعثه(تحریک و برانگیختگی) و فاعله(حرکت یا پاسخ)، در طیفی از اَبَرصفت اثرگذاری و اَبَرصفت اثرپذیری تعریف شد؛ گرمی- سردی مزاج بیشتر از جنبۀ فاعله، طیفی از تمایل به ترکیب اطلاعات نو در نظام روان‏شناسی و درگیرشدن با فرصتهایی جدید را نشان داد و خشکی- رطوبت مزاج بیشتر از جنبۀ باعثه، گنجایش متفاوت در پذیرش از محرّکهای محیط را ایجاد می‏کند. <strong><em><span style="text-decoration: underline;">نتیجه‌گیری:</span></em></strong> مفهوم مزاجِ روان از جنبۀ بنیادی می‌تواند مقدمۀ شکل‌گیری فرضیات جدید در تبیین مزاجها و سازوکارهای ژنتیکی، مغزی، شناختی و اعصابی در انسان باشد و از جنبۀ کاربردی نیز در ارزیابی زیبایی و ترجیحات محیطی با مبنایی حکمی و بومی استفاده شود.