تبیین احساس ناامنی اجتماعی در مناطق شهری بر مبنای پارامترهای محیطی و کالبدی (با تاکید بر ساخت و ساز غیرقانونی و مقایسه مناطق منتخب شهرهای استان کردستان)

Abstract

در عصر حاضر، با گسترش شهرها و تبدیل آنها به مراکزی که در آن جمعیت ناهمگنی وجود دارد و همچنین تغییر مناسبات اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی، ناامنی و آسیب‏های اجتماعی نیز که جزئی جدایی‏ ناپذیر از شهرهاست، تحولاتی کمی و کیفی برای شهرها به همراه داشته است که لازم است مورد بررسی و تبیین جامعه‏ شناختی قرار گیرند. سؤال محوری پژوهش حاضر این است که ساخت و سازهای غیرقانونی در مناطق مختلف شهری استان کردستان، با چه پیامدهای امنیتی همراه بوده است؟ روش تحقیق حاضر، کمی- کیفی با استفاده از ابزار پرسشنامه و مصاحبه فردی بوده است. جامعه آماری در این تحقیق، کلیه ساکنان 18 تا 70 ساله شهرهای سنندج، سقز و مریوان می‏باشد که در نهایت از بین ساکنان مناطق دارای ساخت و ساز غیرقانونی (نایسر، تازه ‏آباد و موسک شمالی) و مناطق دارای ساخت و ساز قانونی (شالمان، شهرک فرهنگیان و مردوخ) 377 نفر از طریق فرمول کوکران به عنوان حجم نمونه تحقیق انتخاب شده‏اند. بعد با استفاده از روش اثر طرح تعداد نمونه به 450 نفر افزایش یافته است و به صورت خوشه‏ ای اجرا گردیده است. نتایج آزمون t و مصاحبه‏ های فردی نشان می‏دهد که مناطق دارای ساخت و ساز غیرقانونی (حاشیه‏ ای) از لحاظ شاخص‏های کنترل اجتماعی، شکل‏گیری کانون‏های جرم‏خیز، عدم تناسب هنجاری و نبود فضای قابل دفاع با مناطق غیر حاشیه‏ ای از تفاوت قابل ملاحظه‏ ای برخوردارند. راهکارهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاستی تحقیق حاضر می‏تواند در تغییر وضعیت مناطق مذکور تأثیر چشمگیری داشته باشد.