مطالعه باید‌ها و نباید‌های آئین بودا در سرودی به زبان ختنی

Abstract

زبان ختنی در شمار زبان­های ایرانی میانه شرقی جای می­گیرد و در مقایسه با زبان­های دیگر کمتر مورد مطالعه قرار گرفته است. مطالعه و بررسی متون ختنی در شناخت آداب و رسوم، فرهنگ و باورهای مردم سرزمین ختن کمک شایانی می­کند و از این طریق می­توان به مشترکات فرهنگی بیشتری میان فرهنگ ایران و هند باستان پی برد. در این راستا بررسی متون ختنی از جمله کتاب زَمبَستَه که سرشار از تفسیرها و مفاهیم رایج آئین بودایی و شامل آموزه­هایی از مکتب­­ مهم این آئین یعنی مهایانه است، ضروری می­نماید. فصل دوازدهم این کتاب فصلی آموزه­ای است و به سَموَرَ (= خویشتن­داری اخلاقی) که اولین گام در راه رسیدن به رستگاری است، اختصاص دارد و به گناهانی اشاره می­کند که سبب از بین رفتن سَموَرَ می­شوند. این گناهان به دو گروه گناهان بزرگ و کوچک تقسیم می­شوند که هریک خود شامل گناهان متعددی است. دوری از این خطاها سبب می­شود تا شخص شایستگی­های خود را افزایش داده و به نیروانه نائل گردد که هدف و نتیجه این آموزش­هاست. پژوهش حاضر به بررسی باید­ها و نباید­های آئین بودا بنابر فصل دوازدهم کتاب ختنی زَمبَستَه پرداخته است.