حقوق رقابت و دفاع از تمامیت بازار در فقه امامیه

Abstract

نیل به اهدافی که از بازار انتظار می‌رود در گرو وجود یک سری نهادها یا وجود فرآیندی به نام رقابت است که ویژگی بارز آن آزادی اقتصادی و نتیجه‌اش ایجاد انگیزه و ساز و کاری مناسب برای رشد اقتصادی از رهگذر نوآوری و ابداع است. در این فرآیند یا فضای نهادی، رفتار آزادانه فعالان اقتصادی و مصرف‌کنندگان به‌طور کامل قابل پیش‌بینی نیست و ارائه محصولات جدیدتر و ارزان‌تر از سوی رقبا و در نتیجه جلب مشتریان بنگاه‌ها از سوی رقبا، تهدیدی جدی تلقی می‌شود. نتیجة چنین وضعیتی کارآیی تخصیصی و تولیدی و افزایش رفاه مصرف‌کننده است. در این مقاله استدلال می‌شود که وجود نظام معاملاتی و استحکام نهاد‌های آن از نظر فقهای امامیه مصلحتی ضروری محسوب می‌شود و دفاع از تمامیت بازار در قالب وضع مقررات حقوق رقابت که ساز و کاری است عقلایی برای دفاع از تمامیت بازار اعتبار در مقابل کسانی که قصد دارند با استفاده از قدرت بازار، آزادی‌‌های معاملاتی را محدود کنند و جهت قواعد بازار را در راستای منافع شخصی یا اهداف خودپنداشته‌شان تغییر دهند، یکی از وظایف مهم حاکم اسلامی است.