واکاوی استقلال مالی مؤسسات عمومی غیردولتی از منظر حقوق مالیه عمومی

Abstract

برای شناسایی مؤسسات عمومی غیردولتی بر اساس قوانین جمهوری اسلامی ایران باید بیش از 50 درصد بودجه آن­ها از طریق خود مؤسسه تأمین شود. مؤسسات مذکور برای تأمین این درآمد، اقدام به فعالیت­های تجاری، ارائه خدمات، دریافت عوارض و استفاده از کمک‌های دولتی و مردمی می‌کنند اما برخی از این مؤسسات از بودجه عمومی نیز استفاده می­نمایند و به نسبت بهره­مندی از سهم بودجه دولت، با نظارت اداری، قضایی و پارلمانی مواجه می‌شوند. با وجود نظارت­های دولت، باید اذعان نمود اغلب این مؤسسات، در اداره اموال، استقلال نسبی مالی از دولت دارند گرچه همه این مؤسسات از نظر استقلال مالی در یک درجه نمی­باشند. این مؤسسات بر اساس استقلال در نظام مالی و وابستگی به بودجه کشور، در سه دسته جای می­گیرند: اول، مؤسساتی که با تحصیل درآمد از فعالیت‌هایشان، هزینه خود را تأمین کرده، ارتباطی با بودجه کل کشور ندارند و دارای نوعی استقلال مالی کامل می‌باشند؛ دوم، دسته­ای از مؤسسات که دارای درآمد هستند اما هزینه­هایشان، بالاتر از درآمدهای آن­ها بوده و نیاز به کمک دولتی دارند؛ دسته سوم، به کلی فاقد درآمد بوده و تأمین مالی آن­ها از بودجه کل کشور می­باشد. به نظر می­رسد دسته سوم و حتی برخی از مؤسسات در دسته دوم با وجود نام مؤسسه عمومی غیردولتی، شرط تأمین بیش از ۵۰ درصد بودجه در تعریف این مؤسسات را ندارند و به دلیل استفاده از بودجه دولتی، تحت نظارت مالی کامل دولت هستند؛ لذا عنوان نمودن مؤسسه عمومی غیردولتی بر آن­ها، خلاف تعریف حقوقی ارائه شده است.