جایگاه و نقش رئیس‌جمهور در نظام‌های مختلف جمهوری

Abstract

در هر مطالعه حقوقی راجع به نهادهای سیاسی آنچه در درجه اول اهمیت قرار دارد، بررسی نقش و کارکرد ساختارهای رسمی چونان پدیده‌ای حقوقی در متن آرایش نیروهای اجتماعی در جامعه سیاسی است، تا بلکه بتوان از شمای مفروض نظام سیاسی، آن گونه که در قانون (اساسی) توصیف شده، در پرتو متغیرهای بیرونی به توصیف و تبیین شکل و کارکرد نظام سیاسی واقعاً موجود دست یافت. بنابراین پیش از هر بحث حقوقی راجع به جایگاه و نقش رؤسای جمهور ابتدائاً باید مجموعه عوامل نهادی و غیرنهادی، فردی و اجتماعی که در توصیف و تبیین عینی یا علمی موضوع نقش دارند را از هم بازشناخت. متغیرهای مزبور در تبیین یافته‌ها و داده‌های موجود راجع به جایگاه و مصادیق نقش‌هایی که رؤسای جمهور در رژیم‌های سیاسی مختلف (از جمله رئیس‌جمهوری اسلامی ایران) رسماً یا عملاً برعهده دارند، به ما کمک می‌کند. در این میان بررسی عوامل و متغیرهایی همچون نحوه انتخاب رؤسای جمهور، موقعیت رسمی و جایگاه قانونی آن‌ها، وظایف و در عین حال مسئولیت‌ها و مصونیت‌هایی که رؤسای جمهور از آن برخوردارند می‌تواند به نوبه خود ما را در شناخت کارکردها و نقش‌های منصب ریاست جمهوری در نظام‌های مختلف یاری دهد.