سازوکارهای ناظر بر صیانت از قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران

Abstract

قانون اساسی نخستین و برجسته‌ترین دستاورد جنبش‌های دستورگرایی است و از نظر سلسله‌مراتب، در صدر همۀ قوانین و مقررات قرار دارد. لذا تدوین‌کنندگان قانون اساسی موضوع صیانت و تضمین برتری آن را همیشه امری ضروری می‌دانند و از این منظر تلاش کرده‌اند با پیش‌بینی سازوکارهای لازم در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، صیانت و اجرای آن را تضمین کنند. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران وظایف صیانت تقنینی و رویارویی با تجاوزهای احتمالی مجلس شورای اسلامی را برعهدۀ نهاد مستقل شورای نگهبان قرار داده و مسئولیت اجرای قانون اساسی را هم به رئیس‌جمهور محول کرده است. البته مراجع دیگری نیز به‌طور غیرمستقیم و بر اساس مجموعه‌ای از وظایف که قانون اساسی به‌عهدۀ آنها گذاشته است، دراین زمینه ایفای نقش می‌کنند. ولی یک بحث عمیق و همه‌جانبه در خصوص سازوکارهای پیش‌بینی شده برای صیانت از قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران کمتر مطرح شده است، و آن اینست که آیا این صیانت می‌تواند از تجاوز به قانون اساسی در همۀ عرصه‌های تقنینی، اجرایی و قضایی جلوگیری کند. هدف ما این است که ابعاد گوناگون صیانت از قانون اساسی را در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران بازاندیشی کنیم.