نشانه‏ شناسی واژگانی نفاق در قرآن کریم ( مطالعه‏ی موردی سورة منافقون)

Abstract

نشانه‏شناسی، روشی تحلیلی از درون متن و با کمک عناصر موجود در آن، سعی دارد به مفهوم اصلی متن و لایه‏های معنایی آن دست پیدا کند. به همین علت نشانه‏شناسی ادعا می‏کند بیشتر از روش‏های دیگر به معنی اصلی متن نزدیک‏ است، و نقاط کلیدی آن را کشف می‏کند. فهم قرآن کریم به علت برخورداری از لایه‏های معنایی بی‏شمار، نیازمند تحلیل و تفسیر است. روش انجام کار در پژوهش حاضر به این صورت بوده است که ابتدا واژگان محوری مرتبط با مهم‏ترین ویژگی‏های منافقان مشخص شده سپس از نظر لغوی بررسی شده است. در ادامه این واژگان در ارتباط با واژگان هم­نشین خود برای تعیین ویژگی‏های باطنی منافقان توجه شده است. روابط معنایی واژگان اصلی و فرعی و واژگان انتهایی و تحکمی آیات به خوبی نشانه‏های برجستة و منحصر به فرد نفاق را به نمایش می‏گذارد. در تحلیل نهایی نشانه‏های نفاق، با وجود بسامد فراوان واژگان دال بر نشانه‏های برونی، دلالت‏های چندگانه این واژگان بر نشانه‏های درونی موجب تقویت ترسیم لایه‏های پنهان رفتار منافقان شده است. این امر محوریت نشانه‏های درونی را نبود صداقت و عمده جلوه‏ها و نشانه‏های بیرونی آن‏ها را همراهی متظاهرانه و فرصت‏طلبانه می‏داند.