دراسة جمالیّات التشکیل الشعری عند جریر فی نقض الأخطل

Abstract

قصیده‌ی شعری، ساختاری است هنری که هدف آن به تصویر کشیدن احساس شاعر ازحالتی عاطفی است. شاعر برای تحقق این هدف، کلمات را به کار می‌برد؛ زیرا واژه‌ها ماده‌ی اساسی زبان و جان کلام شعری هستند و احساساتی را که در لحظه‌ی آفرینش هنری بر انسان می‌گذرد، در خود جای می‌دهند. در همین راستا، شاعر برخی سبک‌ها را برمی‌گزیند؛ چرا کهسبک معرّف شخصیت ادبی صاحب آن و ترجمان عقاید و برداشت او از مسأله یا مسایلی است که در ذهنش جریان دارد. پژوهش حاضر می‌کوشد با تکیه بر روش توصیفی تحلیلی، ساختارهای زبانی و جلوه‌های سبک‌شناختی شعر جریر در ردّ اخطل را بررسی کرده تا از این رهگذر تأثیر آنها را در تبیین عواطف وی نشان دهد. بنابر نتایج تحقیق، جریر به خوبی درککردهاست که رابطه‌ی محکمی میان زبان و سبک و تصاویر ذهنی متعلق به معانی هجو و فخر وجود دارد. همچنین از خلال این جستار دریافتیم ساختارهای زبانی مورد توجه این شاعر عبارتند از: تصغیر، جمع مکسر، اسم تفضیل و اسم فاعل. همچنانکه جلوه‌هایسبک‌شناختی بارز شعر او در نفی، دعا، شرط، بکارگیری ضمیر متکلم اول شخص مفرد، تکرار لفظی و تقدیم و تأخیر، نمود یافته است.