گفتمان‌شناسی انتقادی داستان‌ کوتاه «طریق الخلاص» اثر ذنون ایوب براساس رویکرد نورمن فرکلاف

Abstract

این پژوهش توصیفی ـ تحلیلی ، به خوانش گفتمانی داستان کوتاه «طریق الخلاص»؛ نوشتۀ ذنون ایوب، نویسندۀ نسل اول داستان کوتاه‌نویسی عراق، می‌پردازد و بر آن است تا با تأکید بر رویکرد انتقادی نورمن فرکلاف و مدل سه‌گانه‌ای که برای بررسی مفاهیم قدرت، ایدئولوژی و نابرابری در متن ارائه می‌دهد، به این مهم دست یابد که شخصیّت‌‌های این داستان، نسبت به مدل‌های ذهنی و تصوراتی که گفتمان حاکم بر جامعه در آن برهۀ زمانی برای آنان در نظر گرفته است، چه جهت‌گیری اتخاذ کرده‌اند؟ نتایج تحلیل گفتمان‌شناختی متن بر اساس رویکرد مورد نظر، حاکی از این است که نویسنده در این داستان، خواننده را با چالشی بنیادی روبه‌رو کرده است؛ چالش رودررویی مرد و زن سنّتی با زن متجدّد که یکی غرق در جهل و باورهای نادرست است و گفتمان غالب جامعه سنّتی را بازتولید می‌کند؛ و دیگری از فرهنگ و اندیشۀ نویسندگان غربی تاثیرپذیرفته و پذیرای تبعیض و نابرابری نیست. جامعه‌پذیری ناقص در هر دو گفتمان، پایانی تلخ به همراه دارد و آن مرگ قهرمان داستان و چیرگی گفتمان غالب است.