شخصیت و شگرد‌ها‌ی شخصیت پردازی درنمایشنامه شهرزادِ توفیق حکیم

Abstract

ساختار یک نمایشنامه و شخصیت‌های آن دو عنصر درهم تنیده‌اند که با تغییر یکی، دیگری نیز تغییر می‌کند. نقش شخصیت آن است که ویژگی‌ها و امکانات ظاهری افراد که توجیه کننده اعمال و تصمیمات آنهاست وارد نمایشنامه کند. این مهم به انجام نمی‌رسد مگر با کاربست شگرد‌های شخصیت‌پردازی. پژوهش حاضر برآن است تا با توجه به تعاریف شخصیت و اصول شخصیت‌پردازی از دیدگاه منتقدان ادبی، یکی از مهم‌ترین آثار نمایشی عرب با عنوان «شهرزاد» را با روش توصیفی ـ تحلیلی مورد واکاوی قرار دهد. در این راستا ابتدا به نام شناسی شخصیت‌ها می‌پردازد و سپس شخصیت‌ها را در دو تقسیم بندی جداگانه تحلیل می‌کند و در پایان به شگرد‌های شخصیت‌پردازی توجه می‌نماید. شخصیت‌های این نمایشنامه از نظر نام‌شناسی در دو دسته شمایلی و نمادین جای می‌گیرند و از نظر نوع و جنس، شخصیت‌ها در دو گروه کروی و مسطح درباره شگرد‌های شخصیت پردازی نیز توفیق حکیم از دو تکنیک نویسندگانه و نقشواره‌ای بهره برده که هر یک از این دو ترفند را به صورت صریح و ضمنی به کاربرده است و در آن به کاربست دیالوگ، کنش و کشمکش را به عنوان عنصری جوهری پرداخته است.