فرهنگ عصر جاهلی در کشاکش ادبای حال و گذشته (با عنایت به مسأله سواد در جاهلیت)

Abstract

از مسائل مورد اختلاف در میان ادباء، روشنفکران ومورخان معاصر عرب چگونگی فرهنگ و تمدن عرب قبل از اسلام و از جمله موضوعات آن مسأله «بی‌سوادی» و گستره آن در عصر جاهلی است.تمسّک به روایات تاریخی که برخی متناقض با یکدیگر و در برخی دیگر شک و تردید رواست وصول به حقیقت را مشکل می‌نماید همچنانکه استدلال به شعر و ادب جاهلی با وجود نسبت جعل به بسیاری از آنها و عدم انعکاس برخی از واقعیتهای جامعه در آن از قضاوت صحیح و منطقی جلوگیری می کند تنها سند معتبری که شبهه‌ای در صحت و سلامت آن وجود ندارد و به عنوان مأخذی معاصر با عصر مذکور می تواند مورد استناد قرار گیرد قرآن کریم است که نه تنها در این موضوع که در بسیاری از موضوعات مشابه مطرح در مورد عصر جاهلی می تواند قول فصل و حکم نهایی را ارائه نماید و این پژوهش درصدد استخراج این قول بااستفاده از شان نزولها ، قرائن و تفاسیر بوده ودر این راستا به نقد آراء معاصران می پردازد . شیوه بحث توصیفی – تحلیلی بوده و از اسناد گوناگون تاریخی و ادبی بهره برده است .