تحلیل بلاغی حوزه‌های تصویری شعر فاضل نظری

Abstract

ایجاد تحول در کلام غیرادبی و تبدیل آن به سخن مخیل فرایندی است که با کمک ابزارهای بلاغی چون تشبیه، استعاره و ... شکل می‌گیرد. تصویر که انعکاس اندیشه‌ها، عواطف، احساسات، باورها، اعتقادات، ویژگی‌های شخصیتی و درونیات شاعر است، دست‌مایۀ انتقال مضامین گوناگون به خواننده است. فاضل نظری، شاعر خوش‌قریحۀ معاصر، به کمک دو آرایۀ بلاغی تشبیه و استعاره که تأثیرگذارترین عناصر بیانی در آفرینش تصاویر شعری به شمار می‌آید و با بهره‌گیری از عناصر موجود در طبیعت پیرامون خویش در راستای انتقال مضامین مورد نظر خود به خوانندۀ شعرش، تصاویر شگرفی را خلق کرده است. در پژوهش حاضر تلاش شده است تا تصاویر شعری فاضل نظری و عناصری که شاعر برای ساختن این تصاویر به کار گرفته است، بررسی و حوزه‌ها و مضامین مختلف شعر او از لحاظ بلاغی تحلیل شود. یافته‌های پژوهش بیانگر این امر است که نظری در تصویرپردازی‌های خود که آنها را با کمک دو ابزار بلاغی تشبیه و استعاره پیش روی خواننده ترسیم کرده است، از عناصر طبیعی متعددی بهره گرفته است. این عناصر را که در قالب مشبه‌به‌ها یا مستعارمنه‌ها مطرح شده‌اند، می‌توان در حوزه‌های مختلف دسته‌بندی و میزان و نقش هریک از آنها را در آفرینش تصاویر شعری نظری تبیین کرد. فاضل تشبیه و استعاره را به صورت یکسان در تصویرسازی‌های خود به کار گرفته است.