تداوم تصویر در محور عمودیِ قصاید خاقانی، مختصه‌ای سبکی

Abstract

هدف از این پژوهش بررسی ویژگی‌‌های تصویر در قصاید خاقانی- از شاعران سرآمد پارسی‌گو و صاحب سبک- است. خلق تصاویر بدیع، شگرف و معماگونه آن هم در روزگاری که کوشش شاعران، بیشتر در تقلید، تلفیق و تکرار مضامین و تصاویر پیشینیان خلاصه می‌شود، جایگاه برتر شعر او را بیشتر و بهتر روشن می‌سازد. یکی از ویژگی‌‌های سبک شخصی خاقانی تداوم تصویر در محور عمودی قصاید اوست که ناشی از دو دلیل عمده است: الف) وابستگی عاطفی/ اندیشگی شاعر به تصویر. ب) اظهار فضل و قدرت شاعری مبنی بر ساختن تصاویر متنوع و متداوم از یک واژه یا موتیو. تداوم تصویر در اشعار خاقانی دارای سه گونه متفاوت است که عبارت‌اند از: 1- تداوم تصویر در ابیات به صورت پیوسته و بی‌فاصله؛ 2- تداوم تصویر با یک بیت فاصله؛ 3- تداوم تصویر با دو بیت فاصله. در حوزه معناشناسی شعر خاقانی، بی‌توجهی به تداوم تصویر، نادیده گرفتن بخش قابل‌توجهی از معنا و مضمون و انسجام متنی شعر اوست؛ نکته‌ای که متأسفانه در بیشتر شروحی که بر قصاید خاقانی نوشته شده است دیده می‌شود.