تحلیل عنصر درون‌مایه در پنج اثر دفاع مقدّس با تکیه‌بر مؤلفه‌های پایداری

Abstract

نمودهای پایداری از مهم‌ترین بن­مایه­های رمان­های ادبیات جنگ و دفاع مقدّس شمرده می­شود. در رمان­های <em>شطرنج با ماشین قیامت</em>، <em>زمین سوخته</em>، <em>سوران سرد</em>، <em>سفر به گرای 270 درجه</em> و کتاب <em>دا،</em> از مهم‌ترین آثار ادبی درزمینة پایداری و جنگ، این بن­مایه­ها نمودی چشمگیری دارد. در این آثار به درون‌مایه‌های مربوط به موضوع پایداری توجه ‌شده است که در این پژوهش به مهم‌ترین این مباحث در آثار مذکور پرداخته می­شود. مهم‌ترین درون‌مایه‌های پایداری در رمان­های منتخب عبارت‌اند از: هویت دینی رزمندگان و مبارزان، انگیزة دفاع و پایداری در برابر دشمن، الگوگیری از اسوه­های مذهبی و قیام عاشورا، وطن­دوستی و میهن­پرستی. پس از تحلیل آثار منتخب پژوهش و مطالعة منابع گوناگون تخصصی در حوزة پایداری، یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که به­دلیل فضای جنگ و برهم­خوردن تعادل اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی زندگی شخصیت­های آثار منتخب، تحول درون‌مایه‌ها دیده می­شود. درون‌مایه‌های پایداری در هر پنج اثر مشهود است و در <em>رمان زمین سوخته</em> و کتاب <em>دا</em>، موضوع قیام عاشورا، تقدّس شهید و وطن­پرستی، در <em>سوران سرد</em>، مسئلة وطن­دوستی و در رمان­های <em>شطرنج با ماشین قیامت</em>، <em>سفر به گرای 270درجه</em> بر هویت دینی رزمندگان و بحث شهادت تأکید بیشتری شده است.