سبک شناسی مقامات همدانی و حریری براساس سبک شناسی آماری بوزیمان

Abstract

در میان گونه­ های مختلف آثار ادبی، مقامات با توجه به ساختار ویژه­ای که دارد علاوه بر عناصر ادبی عاطفه، خیال، اسلوب و اندیشه، دارای عناصر داستانی از جمله پیرنگ، شخصیت، کشمکش، زاویة دید، صحنه و به­ویژه گفت‌وگوست و اگر مقامات را به­طور خاص، زبان گفت‌وگو و شگردهای روایی بدانیم، همدانی و حریری به دنبال خلق زبانی هستند که توانایی ارائه و عینیت بخشیدن به ذهنیت و حساسیت­های عاطفی ایشان و در نهایت قدرت اثرگذاری بر مخاطب را داشته باشد. مقالة حاضر برآن است با تکیه بر شیوة سبک­شناسی آماری بوزیمان که سعد مصلوح آن را در زبان عربی بومی­سازی کرده است به تحلیل مقامات همدانی و حریری بپردازد. داده­های عددی پژوهش که براساس تعداد فعل و صفت و نسبت بین این دو است، بیا­گر رویکرد انفعالی­تر و در نتیجه ادبی­تر مقامات همدانی در مقایسه با حریری است. عنصر گفت‌وگو و شگردهای روایی در تراکم و در نتیجه افزایش کمّی ادبیت مقامات دو نویسنده نقش اصلی دارد.