مقایسه غزل «تقویمها»ی امین پور با غزل «قسمت» قزوه براساس سبک شناسی ساختاری

Abstract

پژوهش حاضر به بررسی و مقایسۀ دو غزل در زمینۀ دفاع مقدس، یکی از قیصر امین‌پور با نام «تقویم‌ها» و دیگری غزل «قسمت» از علیرضا قزوه، در چهارچوب سبک‌شناسی ساختاری پرداخته است. سبک‌شناسی ساختاری از رویکرد‌های جدید در سبک‌شناسی است که همگام با پیشرفت‌های زبان‌شناسی نوین ظهور یافت؛ این رویکرد متأثر از دیدگاه‌های ساختارگرای قرن بیستم و مبتنی بر این اصل است که برای دریافت سبک‌شناسانۀ یک اثر، باید اجزای آن را در ارتباط با کل سیستم بررسی کرد و هدف آن، تعیین تناسب اجزای متن با کل سازه‌های متن است که از طریق بررسی شکل و ساخت، به محتوا می‌رسد. تحلیل عناصر یک متن و تأثیر آن در محتوای شعر، باعث دقت بیشتر سبک‌شناس در بیان شاعر می‌شود. این پژوهش، به منظور بررسی سبک‌شناسانۀ دو اثر مذکور، پس از اشاره به تعاریف سبک، برشمردن مکاتب سبک‌شناسی و ارائۀ ویژگی‌های سبک‌شناسی ساختاری، به تحلیل اجزای هردو متن از لحاظ توازن‌ها و قاعده‌کاهی‌ها، به ارتباط و تناسب میان اجزا و محتوا پرداخته است. حاصل تحقیق نشان می‌دهد: الف) ساختار بیرونی و درونی دو غزل با محتوا نیز تناسب دارد؛ ب) دستگاه­های آوایی، واژگانی، نحوی و بلاغی به تأثیر عاطفی شعر کمک می‌کنند؛ ج) عناصری که هر دو شاعر به کار گرفته‌اند، با ساختار شعر مرتبط است؛ ه) احساس و لحن دو غزل با هم هماهنگ عمل می‌کنند.