دایره واژگان (Diction) و نقش آن در شتاب روایت شاهنامه

Abstract

روایت شاهنامه با وجود اطناب و کندی، در موارد زیادی نیز با ایجاز و شتاب همراه شده است. بررسی ابیات شاهنامه نشان می‌دهد، یکی از عوامل مهم ایجاد شتاب در این روایت، به‌کارگیری شگردهایی در عرصه داستان ‌پردازی مانند حذف بخشی از کنش داستانی، ارجاع به گذشته، بیان واحد حادثه تکرار شده، افزایش عناصر و اجزا و شخصیت‌های داستان و بهره‌گیری از فضاهای جادویی است؛ امّا از سوی دیگر انتخاب دایره واژگان ( Diction ) نیز در تسریع روایت شاهنامه نقش مهمّی بر عهده دارد. بررسی دایره وازگان به کار رفته در شاهنامه نشان می‌دهد که فردوسی در دو سطح قاموسی و ادبی، از تأثیر واژگان در تسریع روایت خود بهره برده است که از این دو، سهم وازگان قاموسی (اسم‌ها، فعل‌ها، صفت‌ها و قیدها) از واژگانی که در کاربرد ادبی استفاده شده‌اند (تشبیه، استعاره و کنایه) بیشتر است.