بررسی تاثیرات اقتصادی و اجتماعی شرکت حمل و نقل یو کی سی سی بر خراسان در جنگ جهانی دوم

Abstract

متفقین در شهریور1320 به ایران حمله کردند و یکی از اقدامات مهم روس‌ها و انگلیسی‌ها مصادرة کامیون‌های فعال در سیستم حمل و نقل ایران بود تا از آنها برای اهداف نظامی خود بهره ببرند. انگلیسی‌ها ابتدا شرکت اپاتز را برای حمل و نقل از مسیر هندوستان تا خراسان به‌وجود آوردند؛ ولی با مشاهدة ناکامی آن، متفقین توافق کردند که با همکاری آمریکا، اتحادیة بازرگانی بریتانیا که به فارسی یو.کی.سی.سی نامیده می‌شد، جایگزین اپاتز شود. این شرکت حمل و نقل نقش محوری در انتقال تسلیحات نظامی و مایحتاج به شوروی داشت ولی در عین حال اثرات مختلف اقتصادی و اجتماعی نیز از خود به‌جا گذاشت. از آنجا که شاخه‌ای از مسیر ارتباطی مورد استفادة متفقین از خراسان عبور می‌کرد، تأثیرات آن بر زندگی مردم خراسان، از جنبه‌های گوناگون، مشهود بود. مصادرة کامیون‌های باری، جاده‌سازی، انجام فعالیت‌های اقتصادی، حمل و نقل بار، قاچاق کالا، استخدام رانندگان و کامیون‌داران و اقدامات اجتماعی، نظیر جابه‌جایی اسرای جنگ، از مهم‌ترین فعالیت‌های فرعی یو.کی.سی.سی بود که اثرات اقتصادی و اجتماعی به دنبال داشت و این مقاله در پی بررسی بیشتر این اثرات و نحوة اثرگذاری یو.کی.سی.سی بر خراسان، در طی سال‌های جنگ جهانی دوم است. مهم‌ترین سؤالات این پژوهش علت فعالیت یو.کی.سی.سی در خراسان، زمینه‌های فعالیت شرکت و ابعاد اثرات آن است. این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی و براساس اسناد تاریخی و تحقیق میدانی و انجام مصاحبه دربارة شرکت حمل و نقل یو.کی.سی.سی در خراسان انجام گرفته است و نشان می‌دهد شرکت حمل و نقل یو.کی.سی.سی، علاوه‌بر زمینة اصلی فعالیت خود، در بسیاری زمینه‌های اقتصادی و اجتماعی، از جمله زندگی رانندگان، خطرات ناشی از رانندگی، مشکلات حمل و نقل و فعالیت اقتصادی تأثیرگذار بوده است.