تحلیل درکِ ساخت‌های مجهول و معلوم در کودکان فارسی‌زبان مبتلا به اوتیسم

Abstract

در پژوهش‌های مربوط به اوتیسم، ویژگی‌های زبانی، به‌ویژه دستوری، به‌صورت دقیق بررسی نشده‌اند، درحالی‌که ارائۀ نیمرخ زبانی آنها برای بازشناسی و درمان این کودکان ضروری است و ازطرفی نیز، به‌دلیل ناهمگونی موجود در اوتیسم، نیازمند بررسی‌های گسترده در گروه‌های زبانی مختلف هستیم. ساخت مجهول، به‌دلیل ویژگی‌هایی که دارد، یکی از ساخت‌های مورد علاقۀ پژوهشگرانِ حوزۀ رشد زبان است. هدف این مطالعه، درک ساختِ مجهول و معلوم در کودکانِ فارسی‌زبانِ مبتلا به اوتیسم است. در این پژوهش، که 10 کودکِ 10-6 سالۀ مبتلا به اوتیسم با عملکرد بالا و 20 کودک طبیعی (10 کودک همتای سنی و 10 کودک همتای زبانی) مشارکت داشتند، ابتدا برای هریک از 13 جملۀ آزمون (جملات مجهول و معلومِ برگشت‌پذیر و برگشت‌ناپذیر)، 4 تصویر به کودک ارائه شد. سپس جملات به‌صورت محاوره‌ای برای آنها گفته ‌شد تا کودکان به یکی از تصاویر اشاره کنند. براساسِ نتایج حاصل از ثبت و تحلیل پاسخ‌های آزمودنی‌ها، بینِ درکِ جملاتِ معلومِ برگشت‌پذیر و مجهول در کودکان گروه مبتلا و همتای سنی تفاوت معناداری وجود داشت (05/0 P<). اما در درک جملات معلوم برگشت‌ناپذیر بین آنها تفاوت معناداری وجود نداشت. بین گروه مبتلا به اوتیسم و همتای زبانی در درک جملات مجهول تفاوت معناداری مشاهده شد اما در درک جملات معلوم برگشت‌پذیر و برگشت‌ناپذیر تفاوت معناداری وجود نداشت (05/0 P>). از آنجاکه کودکان مبتلا به اوتیسم در درک نحویِ جملاتِ معلومِ برگشت‌پذیر و مجهول مشکلات عمده‌ای دارند و دربارۀ مجهول از همتایان زبانی نیز عقب‌تر هستند، بنابراین ساخت مجهول یک ویژگی زبانی مهم در تشخیص این کودکان است و باید در درمان نیز مورد توجه جدی قرار گیرد.