بررسی فرایندهای واژه‏سازی در شعر نو، شعر مدرن وشعر پست‏مدرن: مطالعۀ موردی نیما، شاملو و براهنی

Abstract

پژوهش حاضر به بررسی فرایند‏های واژه‏سازی در نمونه‏هایی از اشعار نیما، شاملو و براهنی به‏عنوان پیشگامان شعر نو، مدرن و پست‏مدرن می‏پردازد. واژه‏های حاصل از انواع فرایندهای واژه‏سازی، و نیز واژه‏هایی که ویژۀ زبانِ این شاعران بودند شمارش شدند. یافته‌های این پژوهش نشان داد که در شعر نیما فرایند ترکیب با 57.97%، در شعر شاملو فرایند اشتقاق با 46.92% و در شعر براهنی هر دو فرایند با 38.27% پرکاربردترین فرایندهای واژه‏سازی هستند. در شعر نیما 23.71%، در شعر شاملو 36.61% و در شعر براهنی 22.5% از مجموع واژه‏ها متعلق به زبانِ شعر آنان است و به این ترتیب واژه‏سازی در شعر مدرن شاملو بیشتر از شعر نوی نیما و شعر پست‏مدرن براهنی است. علاوه‏بر‏این، تنوع واژگانی در شعر شاملو بیشتر است، از مجموع واژه‏های ویژۀ شعرِ او 20% اسم، 53.07% صفت و 26.92% قیدند، در‏حالی‏که 76.81% از واژه‏های ویژۀ شعر نیما و 64.19% از واژه‏های ویژۀ شعر براهنی، یعنی بخش عمده‏ای از مجموع واژه‏ها، صفت‏اند و با توجه به ویژگی‏های سبکیِ شعر نو، شعر مدرن و شعر پست مدرن، می‏توان گفت که این تفاوت نتیجۀ تفاوت نگرش این سه شاعر است، یعنی در حالی که برای نیما و براهنی کنش‏گر کانون توجه است، شاملو به کنش و ویژگی‏های آن نیز توجه ویژه دارد.