نقشِ زبانِ علم در تشدید بحران های محیطی از منظر زبان شناسیِ زیست‌محیطی

Abstract

بر سرِ راهِ درکِ انسان از واقعیاتِ جهانِ خارج، فیلترهایی وجود دارد که بی­شک زبان یکی از مهم­ترینِ آن­ها محسوب می­شود. به­عبارتی؛ زبان، ابزاری قدرتمند است که به درجاتی به تفکر، شناخت و درنهایت رفتار فرد در جامعه شکل می­دهد. از آن­رو است که چاولا (1991) ریشۀ بحران­های محیطِ زیست را در زبان می­یابد. جستار حاضر ، برآن است تا ضمن معرفی زبان­شناسیِ زیست­محیطی به­عنوانِ یکی از جدیدترین حوزه­های مطالعاتی در عرصۀ مطالعاتِ نوینِ زبان­شناختی، نارسایی­های زبان علم را در نمودِ پدیده­ها و وقایعِ زیست­محیطی در دو سطحِ واژگانی و دستوری مورد ارزیابی و تحلیل قرار دهد. از این­رو، نمونه مقالاتِ روزنامه­های فارسی­زبان در حوزه موضوعیِ محیطِ زیست انتخاب و درقالبِ انگارۀ زبان­شناسیِ زیست­محیطی بررسی شدند. تحلیل کمّی و کیفی داده­ها حاکی از بسامد بالای واژگانِ تخصصی و حُسن تعبیر درحوزۀ واژگانی و ساخت مجهول و شرطیِ غیرواقعی درحوزۀ دستوری داشتند مضاف براین­که دو مقولۀ ضمایر شخصی و زمان، در پیرنگِ گفتمانِ علمیِ نمونه­ها، نمودی پنهان نشان ­دادند.