ساختارشناسی مجموعه داستان هاویه

Abstract

«هاویه» نخستین مجموعه داستان کوتاه ابوتراب خسروی است. به منظور دریافت شیوه نویسنده و تحلیل داستان‌ها، به کمک روش ساختارگرایی تودوروف پس از استخراج پی‌رفت‌ها، ژرف ساخت داستان‌ها را تحلیل کرده‌ایم. ژرف ساخت این مجموعه مبتنی بر مبارزه با زمان و مظاهر آن است. بررسی ساختار روایت‌ها نشان می‌دهد نویسنده آگاهانه در پی آن است که ژرف ساخت را در شیوه و ساختار روایت‌ها نیز بازتاب دهد و میان روایت و ژرف ساخت تا حدّ ممکن تناسب ایجاد کند؛ در روایت‌های ساده و تک محور که ترکیب پی‌رفت‌ها زنجیره‌ای است نویسنده به کمک عناصر دیگر نظیر ایجادشک و تعلیق، ژرف ساخت مبارزه با زمان را بازتاب می‌دهد و در مواردی که ترکیب پی‌رفت‌ها تناوبی است با ایجاد حالتی دوری، ژرف ساخت مذکور را همخوان می‌سازد. فقط داستان «هاویة آخر» دارای روایتی چند محور است و روایتی واحد به چند شکل تکرار شده تا با این تکرار، ژرف ساخت مقابله با زمان به منظور براندازی یا بی‌اعتبار کردن آن تداوم یابد.