بررسی و تبیین ماهیّت علمی و معرفتی ادبیات

Abstract

ماهیّت علمی ادبیّات، به عنوان تجلّی شهودی و روانی آدمی، تاکنون به طور کامل مورد بررسی و تحلیل قرار نگرفته است. اغلب نظریه‌پردازان ادبی نیز آن را از منظر زیبایی شناختی و یا اخلاقی مورد توجه قرار داده، و گاهی نیز آن را در حدّ التذاذ نفسانی پایین آورده‌اند. در حالی که میان کارکردهای غریزی ذهن و کارکردهای ادبی و در پی آن میان احساس و اندیشة انسان با جهان هستی رابطة هماهنگ و تنگاتنگی وجود دارد که از طریق تخیّل ادبی این شناخت و ارتباط برقرار می‌گردد. جلوه‌های بیانی سخن ادبی نیز - مانند نماد، استعاره، تمثیل، رؤیا و داستان و ... - همگی صورت‌های مختلف معرفتی و اندیشه زایی ادبیّات به شمار می‌آیند. در این مقاله سعی شده تا ضمن بررسی آراء نظریه‌پردازان مهّم ادبی جهان،مؤلفه‌ها و مشخصّه‌های علمی و اندیشه زایی ادبیّات نیز مورد شناسایی و تبیین قرار گیرد.