تحلیل عناصر ناتورالیستی در رمان سفر شب از بهمن شعله‌ور

Abstract

مکتب ادبی ناتورالیسم در اواخر قرن نوزدهم با تلاش امیل زولا در فرانسه پایگذاری شد. این مکتب رفتار و افکار انسان را برخاسته از امیال طبیعی و غرایز درونی می‌داند و بر جنبه‌های توارث، محیط، لحظه و مشاهدة زندگی انسان به دور از آرمان‌گرایی تأکید می‌ورزد. ناتورالیسم از راه ترجمه وارد ادبیات ایران شد و برخی از نویسندگان معاصر ایرانی، از جمله بهمن شعله‌ور را تحت تأثیر خود قرارداد. در این مقاله، <em>رمان سفر شب</em> از شعله‌ور به شیوة تحلیلی‌ـ توصیفی از منظر مکتب ناتورالیسم ادبی بررسی شده‌است و نتیجة به‌دست آمده، از تجلی شانزده مؤلفة ناتورالیسم در این اثر حکایت می‌کند. مؤلفه‌های توصیف دقیق و شرح جزئیات، ضدیت با قراردادهای اخلاقی و مذهبی، زشت‌نگاری، عنوان بی‌پردة مسائل جنسی، شکست حرمت کلمات و مفاهیم، تأثیر محیط، زبان محاوه، احساس یأس و پوچی، پرداختن به طبقة فرودست، و نفی اراده و اختیار از پرتکرارترین مؤلفه‌های رمان <em>سفر شب</em> هستند. دلایلی مانند سبک نویسنده و فضای سیاسی و اجتماعی حاکم بر دهة 30 و 40 از علل اساسی بسامد این مؤلفه‌ها به شمار می‌رود.