یادداشت هایی بر منشآت قائم مقام فراهانی

Abstract

میرزا ابوالقاسم قائم مقام فراهانی (۱۱۹۳ - ۱۲۵۱ هـ . ق ) ادیبی توانا، منشی و دبیری با تدبیر و سیاستمداری با فراست در دوره اول عصر قاجار است. او اصلاحات زیادی در تشکیلات دیوانی انجام داد. او نثر فارسی را از پیچ و خم عبارت پردازی های متداول روزگار خویش رهایی بخشید. از آنجا که مقام والایی در محافل سیاسی و ادبی داشت، سبک او به زودی سرمشق بعضی نویسندگان معاصرش و پس از او شد. او با اینکه نثر فارسی را از قید و بندهای انشای قدما پیراست ولی در مقایسه با معیارهای امروزی الفاظ زائد بر معانی فراوان دارد. منشآت قائم مقام که موجب بیشترین شهرت وی در تاریخ ادب فارسی گردیده است، شامل بعضی نوشته های اوست که به دستور و تدبیر حاج فرهاد میرزا معتمد الدوله قاجار، که از شاگردان و دست پروردگان قائم مقام بود، به سال ۱۲۸۰ هـ. ق گردآوری و در سال ۱۲۹۴ هـ. ق به کوشش و نظارت فرزندش اویس میرزا، برای نخستین بار چاپ سنگی شد۔ آنچه خوانندگان گرامی و فاضل در این مقاله ملاحظه می فرمایند یادداشتهایی است بر مستندات اشعار و عبارتهای تازی این کتاب که به کوششی سید بدرالدین یغمایی به زیور طبع آراسته شده است، انشاء الله قبول افتد و در نظر آید.