نگاهی به چگونگی پیدایش «سبک هندی» در شعر منظوم فارسی

Abstract

در چند سالل گذشته، در برخی از نوشته هایم (‌ 9 و 10) به این نکته اشاره کردم که طبقه بندی سبک های شعر و نظم فارسی برحسب مناطق جغرافیایی و طرح سبک هایی نظیر ترکستانی، خراسانی، عراقی و نیز هندی تا چه اندازه نارساست و از این طریق نمی توان به توجیهی برای چگونگی تحول و پیدایش سیک های ادبی دست یافت.<br /> شاید در این میان، یکی از عمده ترین مشکلات سبک شناسان، دستیابی به دلیل یا دلایل توجیهی برای پیدایش سبکی باشد که گاه «سبک اصفهانی» و اغلب «سبک هندی» نامیده شده است. (‌ 2، ص 20). مسلماً این توجیه که گروهی از شاعران ایرانی به دلیل عدم توجه پادشاهان صفوی به شعر و هنر شاعری، به هندوستان مهاجرت کرده اند و این سبک را در دربار گورکانیان پدید آورده اند، علمی نیست، زیرا اگر قرار باشد، مهاجرت و حضور در کشوری دیگر به پیدایش چنین سبکی منجر شده باشد، شاعرانی چون غنی کشمیری یا بیدل نمی توانستند تحت تأصیر چنین مهاجرتی قرار گرفته باشند و دلیلی هم برای گرایش به چنین سبکی در سروده های شاعرانی چون صائب ثابل تصور نخواهد بود و تنها می توان شاعرانی نظیر عرفی شیرازی، نظیر نیشابوری، یا طالب آملی را برای تأیید چنین دیدگاهی نمونه آورد که به هندوستان مهاجرت کرده باشند.