تحلیل قاعده فقهی «حرمت ولایت جائر» و مستثنیات آن در فقه شیعه
(ندگان)پدیدآور
ملک افضلی اردکانی, محسنعبداللهی, حمیدهتقی پور, بی بی معصومهنوع مدرک
Textمقاله پژوهشی
زبان مدرک
فارسیچکیده
مطابق فقه سیاسی تشیع حق حاکمیت بر انسانها از آن خدا و رسول و ائمه معصوم: بوده و در عصر غیبت از طریق مجتهدان جامع الشرائط استمرار مییابد. این نوع حکومت، حکومت عدل است و در مقابل، کسی که بدون نصب الهی، غاصبانه بر مسند حکومت تکیه بزند، حاکم جائر و حکومت جور است. ورود در مناصب حکومت جور، ضمن تأیید و تقویت آن، باعث پیشبرد اهداف ظالمانه حاکمان جائر، تعطیلی احکام اسلام، تضعیف جبهه حق و در نهایت فاصلهگرفتن از تحقق عدالت در جامعه میگردد. هدف از این نوشتار تأسیس قاعده فقهی حرمت ولایت جائر است. در این راستا با بررسی و تحلیل مفهوم ولایت جائر و استناد به ادله شرعی و دیدگاه فقها، حرمت کلی آن را اثبات میکنیم. این قاعده پشتوانه عقلی نیز دارد. به این ترتیب، قاعده چنین میشود «حرمة ولایة الجائر الا ما خرج بالدلیل»؛ ولایت جائر حرام است، مگر دلیلی بر جواز آن دلالت کند. براساس این قاعده، تعامل با حاکم جائر از محرمات مسلم اسلام است، اما معضلات زندگی شیعیان در حکومتهای جور باعث شده است، مجوزهایی از طرف ائمه: برای افراد صلاحیتدار در جهت رفع حوایج مردم، امر به معروف و نهی از منکر و در شرایط اکراه، ضرورت و تقیه صادر شود.این مجوزها همان استثنائات قاعده حرمت ولایت جائر است.
کلید واژگان
فقه سیاسیحکومت
ولایت جائر
قاعده فقهی
شماره نشریه
3تاریخ نشر
2018-10-231397-08-01
ناشر
<div style="font-size: medium; font-family: b lotus, lotus; color: #3366ff;"> <a href="http://www.majlesekhobregan.ir/">دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری</a> </div> <tr><td colspan="2" id="td_edb_hdr"><img class="arror" style="padding-left: 4px;" alt="ju" src="images/icon/bullet.gif">مدیرمسئول</td></tr> <tr><td colspan="2" id="td_edb_dtr" class="edbb_5">سید ابراهیم رئیسی</td></tr> <tr><td colspan="2" id="td_edb_hdr"><img class="arror" style="padding-left: 4px;" alt="ju" src="images/icon/bullet.gif">سردبیر</td></tr> <tr><td colspan="2" id="td_edb_dtr" class="edbb_5">سید هاشم حسینی بوشهری</td></tr> <tr><td colspan="2" id="td_edb_hdr"><img class="arror" style="padding-left: 4px;" alt="ju" src="images/icon/bullet.gif">قائم مقام سردبیر</td></tr> <tr><td colspan="2" id="td_edb_dtr" class="edbb_5">محمدعلی لیالی</td></tr> <tr><td colspan="2" id="td_edb_hdr"><img class="arror" style="padding-left: 4px;" alt="ju" src="images/icon/bullet.gif">هیات تحریریه</td></tr> <tr><td colspan="2" id="td_edb_dtr" class="edbb_5">صادق آملی لاریجانی</td></tr> <tr><td colspan="2" id="td_edb_dtr" class="edbb_5">محسن اراکی</td></tr> <tr><td colspan="2" id="td_edb_dtr" class="edbb_5">سیدهاشم حسینی بوشهری</td></tr> <tr><td colspan="2" id="td_edb_dtr" class="edbb_5">عسگر دیرباز</td></tr> <tr><td colspan="2" id="td_edb_dtr" class="edbb_5">سیدابراهیم رئیسی</td></tr> <tr><td colspan="2" id="td_edb_dtr" class="edbb_5">محسن قمی</td></tr> <tr><td colspan="2" id="td_edb_dtr" class="edbb_5">عباس کدخدایی</td></tr> <tr><td colspan="2" id="td_edb_dtr" class="edbb_5">عباس کعبی</td></tr> <tr><td colspan="2" id="td_edb_dtr" class="edbb_5">محمدعلی لیالی</td></tr> <tr><td colspan="2" id="td_edb_dtr" class="edbb_5">محمد یزدی</td></tr>سازمان پدید آورنده
دانش آموخته حوزه علمیهاستادیار دانشگاه قم
دکترای فقه و مبانی حقوق اسلامی




