مبنا، ماهیت و تضمین محدودیت‌های بازنگری در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران

Abstract

پیش‌بینی تشریفات پیچیده، دشوار و طولانی در فرایند بازنگری در قانون اساسی امری ضروری برای پاسداشت این قانون از تغییرات مکرر و سلیقه‌ای در تمامی نظام‌های سیاسی به‌شمار می‌رود. قانون اساسی ایران نیز افزون‌بر پیش‌بینی چنین سازوکاری در اصل 177، در همین اصل و اصل 132 محدودیت‌هایی را برای بازنگری در قانون اساسی مدنظر قرار داده است که تبیین و تحلیل جوانب مختلف این موارد امری مهم در بازنگری‌های احتمالی آینده به‌نظر می‌رسند. این نوشتار در پی آن است که با رویکردی تحلیلی به بررسی مبانی، ماهیت و کیفیت تضمین این محدودیت‌ها در منظومه‌ی حقوق اساسی ایران بپردازد. در این زمینه، اصل 132 محدودیت‌هایی زمانی را به‌دلیل فقدان احتمالی ثبات نظام سیاسی پیش‌بینی کرده، و اصل 177 نیز موضوعاتی را که پایه و بنیان نظام سیاسی جمهوری اسلامی ایران را تشکیل می‌دهند، مصون از تغییر عنوان کرده است که تضمین رعایت این شرایط و محدودیت‌ها در صلاحیت مقام رهبری قرار دارد.