اولویت اخلاق وظیفه‌گرا بر اخلاق فضیلت‌محور در عرصه رسانه

Abstract

دو جریان اصلی حاکم بر حوزه فلسفه اخلاق عبارت‌اند از: اخلاق فضیلت (virtue ethics) و اخلاق وظیفه‌گرا (deontological ethics). دریافت فضیلت‌محور از اخلاق دریافتی است که اغلب دانشوران حوزه فلسفه اخلاق آن را بارزترین ویژگی تفکر اخلاقی کلاسیک قلمداد می‌کنند. درواقع فلسفه اخلاق مورد نظر افلاطون و ارسطو و به تبعِ آنها فیلسوفان اسلامی و مسیحی، فلسفه اخلاقی بود که می‌بایست به فضیلت‌مندشدن آدمی می‌‌انجامید. این در حالی است که اخلاق وظیفه‌گرا، عمدتا اخلاقی است که با تحولات ژرف سده‌های اخیر در حوزه تفکر ملازم بوده است؛ تحولاتی که در آن مبنای داوری اخلاقی عمل به وظیفه از سوی شخص آن هم با ابتنای بر مقوله حقوق انسانی است. ما در این مقاله خواهیم کوشید تا از اولویت اخلاق وظیفه‌گرا بر اخلاق فضیلت در عرصه‌ی رسانه دفاع کنیم. «اولویت» در اینجا به معنای «برتری» نیست بلکه سخن بر سر آن است که ما برای رسیدن به اخلاق فضیلت‌محور در عرصه‌ی رسانه، ضرورتا نیازمند شناسایی اولویت اخلاق وظیفه‌گرا بر اصول اخلاق فضیلت در این عرصه هستیم.