اثربخشی برنامه آموزشی نقطه های فضایی بر ادراک روابط فضایی کودکان دارای اختلال یادگیری- مطالعه تک آزمودنی

Abstract

مقدمه و اهداف ادراک دیداری لازمه دریافت و کاربرد صحیح بسیاری از اطلاعات محیطی است؛ به طوری که ضعف در آن به عنوان مشکلی عصب تحولی منجر به اختلالاتی در یادگیری می­گردد. ادراک روابط فضایی یکی از ابعاد زیربنایی ادراک دیداری است که تاکنون برنامه­های آموزشی کمی جهت تقویت آن طراحی شده­اند. هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی برنامه آموزشی نقطه­های فضایی بر بهبود عملکرد کودکان اختلال یادگیری در درک روابط فضایی است. مواد و روش‌ها مطالعه تک­آزمودنی حاضر از نوع A/B با پیگیری و با گروه کنترل فعال بود. مورد مطالعه­شده از طریق نمونه‌گیری هدفمند از بین کودکان دارای اختلال یادگیری از مرکز مشکلات یادگیری اهواز انتخاب شد. آزمودنی پسر بچه 7 سال و 9 ماهه با اختلال یادگیری و فاقد مشکلات حسی و حرکتی با بهره هوشی 93 بود. جهت اندازه‌گیری توانایی درک روابط فضایی کودک، از آزمون ادراک دیداری فراستیگ استفاده شد. اطلاعات مربوط به خط پایه در 3 جلسه گردآوری شد و 9 جلسه مداخله بر مبنای تمرین ساختارمند نقطه­های فضایی تنظیم شد. در این مدت، شاهد به شیوه­ی معمول تحت آموزش قرار گرفت. اثربخشی برنامه درمانی به روش بازبینی دیداری نمودارها و ضریب اندازه اثر کوهن مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ­ها نتایج نشان داد استفاده از برنامه آموزشی نقطه­های فضایی در بهبود ادراک روابط فضایی با اندازه اثر بالا (06/2) موثر است. نتیجه ­گیری به نظر می­رسد استفاده از تمرین ساختاریافته نقطه‌های فضایی به دلیل استفاده از شیوه­های آموزشی مبتنی بر حرکت به شکل هدفمند و نیز در نظر گرفتن اصول تحول مفاهیم و کارکردهای زیرساخت ادراک، می‌تواند در رفع مشکلات ادراک دیداری اثربخش باشد.